تفاوت کوچینگ و منتورینگ

کوچینگ منتورینگ

 

کوچینگ چیست؟

 

 برای اینکه بدانیم کوچینگ چیست و یادگیری اصولی کوچینگ، به سراغ بزرگترین نهاد بین المللی کوچینگ یعنی ICF ( فدراسیون بین المللی کوچینگ) می رویم.

طبق تعریف: کوچینگ یعنی مشارکت با مراجع در فرایندی تفکر برانگیز و خلاقانه که به او الهام می بخشد تا پتانسیل شخصی و حرفه ای خود را به میزان حداکثری، عملی کند.

در تعریف لازم است به چند نکته توجه کنیم، در کوچینگ کوچ که متخصص فرایند کوچینگ است با استفاده از تمامی مهارت های خود، زمینه را برای آگاهی مراجع (کوچی) فراهم می کند تا او انتخاب لازم برای اقدام خود را در نظر بگیرد. در این فرایند، تمام تمرکز روی مراجع می باشد و موضوع هر جلسه توسط او انتخاب می شود. درواقع کوچ طی یک همکاری برابر کمک می کند تا با ایجاد فضای امنیت و اعتماد، مراجع بدون قضاوت شنیده شود و همچنین از طریق سوالاتی که کوچ مطرح می کند، فضای شکوفایی برای آگاهی مراجع فراهم می شود. هیچ راهکاری از سمت کوچ داده نمی شود به این دلیل که نگاه و باور او بر توانمندی مراجع، معطوف است ( باور بر توانا، خلاق و کامل بودن مراجع). غالبا کوچ تا رسیدن به هدف مشخص شده در قرارداد با مراجع همراه است. خوب است بدانیم، تمرکز فرایند کوچینگ بر راه حل است.

خالی از لطف نیست که بدانیم عموما در سه موقعیت یک فرد نیاز به کوچ پیدا می کند:

وقتی که در ابتدای مسیر رسیدن به هدف خود هست و به این همراهی نیاز دارد تا یک نگاه ناظر بیرونی، باعث آگاهی او شود.
زمانی که دچار چالش شده و برای آگاهی از چگونگی برخورد با مانع، از کوچ کمک می گیرد.
زمانی که در مسیر رسیدن به هدف درحرکت است اما حضور کوچ اینجا می تواند نقش یک کاتالیزور را داشته باشد و به حرکت او سرعت ببخشد.

قطعا منظور ما از کوچ در این مقاله، کوچ حرفه ای و صلاحیت دار است که به تعریف کوچینگ، کد اخلاقی کوچینگ و شایستگی های بنیادی مسلط می باشد. در ادامه مقاله سعی شده که با نمونه مثال هایی، شاهد این مفاهیم به وضوح باشیم.

 

منتورینگ چیست؟

 

در فرایند منتورینگ، مراجع (mentee) به سراغ منتور می آید تا از تجربیات او در مسیری که پشت سر گذاشته، استفاده کند. پس منتور فرد باتجربه و موفق و متخصص در یک حیطه مشخص می باشد که در این فرایند، اطلاعات خود را در اختیار مراجع قرار می دهد. مراجع که در مسیر خود دچار چالش شده از منتور درخواست راهکار دارد. همانطور که مشخص است نوع رابطه به دلیل تجربه ی بیشتری که منتور دارد، رابطه برابر نیست و نگاه از بالا به پایین حاکم است. قطعا انتظاری که از منتور وجود دارد، این است که فردی مسلط و دارنده اطلاعات کامل در زمینه تخصصی خود باشد. اینجا منتور به دلیل منتقل کردن مستقیم تجربیات به مراجع نیاز است که بیشتر صحبت کند. منتور راهکارهای لازم را طبق تجربه و براساس شرایطی که از مراجع می بیند، دراختیار او قرار می دهد و خود مراجع وظیفه انجام آنها را برعهده دارد.

برای شفافیت بیشتر این روش هم، به مثال هایی در ادامه اشاره شده است.

 

تفاوت کوچینگ با منتورینگ (مثال تحصیلی)

 

فردی را در نظر بگیرید که برای دریافت کوچینگ تحصیلی به یک کوچ تحصیلی مراجعه کرده است. برای اینکه شاهد یکی از جلسات این مراجع باشیم، ابتدا کمی از داستان او را می خوانیم.

مراجع: من سال دیگه کنکور دارم و خب هدفم رو مشخص کردم. برای رسیدن به این هدف باید رتبه زیر 500 منطقه مون بیارم. می دونم که این مستلزم یه برنامه ریزی و پایبندی به اون از طرف خودم هست. اما حس می کنم داشتن یک کوچ توی این مسیر می تونه به من کمک کنه تا با آگاهی بیشتری قدم بردارم و بتونم موانع مسیر رو شناسایی کنم، به همین خاطر خواستم از خدمات یک کوچ استفاده کنم.

مراجع و کوچ با یکدیگر قرارداد بستند و حالا روایت از یک جلسه این فرایند:

کوچ: امروز دوست داری درمورد چه موضوعی صحبت کنیم؟

مراجع: راستش الان که پنچ ماه به کنکور مونده، حس می کنم در جای درستی هستم و تقریبا از نتایج آزمون های آزمایشی خودم رضایت دارم اما چالشی که الان دارم، احساس خستگی که در اکثر اوقات تجربه اش می کنم. واقعا نمی دونم دلیلش چیه. امروز دوست دارم روی این قضیه کار کنیم. اینکه متوجه بشم ریشه این خستگی از کجاست که بتونم برطرفش کنم.

کوچ: به نظر می رسه از بابت مسیر حرکتت، شرایط پایداری رو تجربه می کنی، این آرامش از چهره ات و همین طور صدات دریافت می کنم. اما از احساس خستگی گفتی، یکم بیشتر برام توضیح بده، لطفا.

مراجع: آره واقعا شرایط درسیم میشه گفت خیلی خوبه، اما حس می کنم اگر این خستگی رو اینجا و در این مقطع برطرف نکنم، باعث میشه تا پایان مسیر، عملکردم تحت تاثیر قرار بگیره. اگر بخوام بیشتر بگم، می دونید ساعت مطالعه ام تغییری نکرده و خب من کلا در سال های تحصیلی گذشته هم این مرور و جمع بندی رو برای درس های خودم داشتم. منظورم این هست که فکر نمی کنم حجم مطالب و این سبک درس خوندن، علت ماجرا باشه. می دونید چیه، انگار حس می کنم تا این قسمت از مسیر هم که قدم برداشتم از انرژی حاصل از نتیجه ام بوده که به من قوت بخشیده. نمی دونم اصلا گاهی اوقات به خودم میگم که شاید این خستگی، طبیعی باشه.

کوچ: خب مشخصه که این موضوع برات خیلی مهمه، چون به شکل های مختلف بررسی کردی. تبریک میگم بهت که مثل همیشه با دقت و ریزبینی به مساۀل نگاه می کنی. یه دونده رو درنظر بگیر که به طور مرتب در حال تمرین هست برای ادامه مسیر پیشرفت خودش. اگه تو اون دونده باشی، برای پیشرفت مستمر به چه مواردی نیاز داری؟

مراجع: مثال جالبی بود. سعی کردم خودم بذارم جای اون دونده (بعد از چند لحظه سکوت) خب راستش به نظرم چنین فردی باید زیر نظر یه مربی خوب کار کنه تا بازخورد بگیره و متوجه اشکالات خودش بشه.

کوچ: خیلی خوبه. دیگه چی به ذهنت میرسه؟

مراجع: خب راستش برای یه ورزشکار، فکر می کنم داشتن رژیم غذایی و استراحت منظم خیلی مهم باشه. الان تا اینجا که شبیه سازی می کنم، می بینم من همه این موارد رو در اشل خودم رعایت می کنم و از افراد متخصص در هر حیطه هم کمک می گیرم.

کوچ: خیلی خوبه. ممنونم به خاطر این ذهن باز. اما کنجکاوم بدونم به نظرت آیا موارد دیگه ای هم هست؟

.

.

.

.

مراجع به چندین مورد دیگه هم اشاره می کنه و با هم مکالمه رو ادامه میدن تا اینکه،

مراجع: خب الان که همه این موارد رو کنار هم میذارم، می بینم به نوعی در هر مسیر پیشرفتی، نیاز به این موارد هست و من هم در حال رعایت و اجرای انها هستم. اما می دونید چی برام جالب بود اینکه من به خواب خودم توجه درستی نداشتم. یعنی می دونم که یه خواب نرمال برای سن من، هفت تا نه ساعت هست، اما همیشه می گفتم کم خوابی به صورت کوتاه مدت اشکالی نداره. اما الان که همه ی جنبه ها رو در قالب دونده بررسی کردیم و موضوع خودم رو شبیه سازی کردم، دیدم واقعا تنها موردی که باعث این خستگی و کسالت در من شده، فقط خواب کم هست. الان خیلی حس خوبی دارم چون علت رو پیدا کردم. حالا میرم سراغ تغییر روند.

کوچ: این انرژی رو من هم ازت دریافت کردم و به خاطر این حس ماجراجویی و صبری که در این مسیر برای رسیدن به مقصد داشتی، بهت تبریک میگم. به خواب اشاره کردی و تغییری که می خوای انجام بدی، برنامه ات چیه؟

مراجع: خب می خوام الان با ساعت خوابم شروع کنم و بعد روی ساعت بیدار شدنم. یعنی در حال حاضر، شب ها ساعت دوازده میرم سراغ نوشتن برنامه فردا و بعد می خوابم، الان می خوام این زمان رو یک ربع تغییر بدم و روی 11:45 بذارم.

کوچ: خب قدم اول رو هم که خیلی آگاهانه  مثل جلسات قبل، انتخاب کردی. به نظر خودت هم این کار شدنیه؟

مراجع: بله بله کاملا. چون زمان کمی رو برای تغییر درنظر گرفتم. از پس یک ربع برمیام. به کار خاصی هم برای انجامش نیاز ندارم.

کوچ: عالیه. از کی شروع می کنی؟

مراجع: همین امشب

کوچ: چطور به این تصمیم متعهد می مونی؟

مراجع: فردا صبح به شما مسج می دم.

کوچ: چیز دیگه ای هست که دوست داشته باشی، اشاره کنی؟

مراجع: واقعا ممنونم. چون اخر همه جلسات یه نکته پررنگ، جدای از موضوع برام جالب میاد، دوست داشتم توی این جلسه هم، این نکته رو بگم. شاید با یه تشبیه بگم، بهتر باشه. من داشتم برای پیدا کردن راهکار برای حل چالشم، انگار با یه ذره بین روی یه زمین پهناور میگشتم. اما شما توی این جلسه به من دید متفاوتی دادید، اینکه انگار سوار هلیکوپتر باشم و از بالا با دید وسیع تری ببینم. من این قضیه رو در شرایط مختلف مسیر زندگی، قطعا مورد توجه قرار میدم.

کوچ: خیلی عالیه. ممنونم که مثل همیشه با من همراه شدی. راستی تو ذهن خیلی خلاقی داری.

مراجع: منم از شما ممنونم.

 

شما در این قسمت، خواننده بخش هایی از یک جلسه کوچینگ بودید. رعایت اصول حرفه ای کوچینگ کمک کرد تا مراجع به آگاهی و درنتیجه، اقدام موردنظر خودش، برسه.

 

حالا، در این قسمت، به یک جلسه منتورینگ تحصیلی می پردازیم تا شما با ویژگی های یک منتور که در ابتدا به آن اشاره شد، آگاهی پیدا کنید.

درنظر بگیرید همان مراجع قبلی، متقاضی دریافت منتورینگ تحصیلی نیز هست ( برای پرداختن به مطالب اصلی، از بیان مجدد داستان مراجع صرف نظر می کنیم.)

مراجع چون هدف بسیار مهمی دارد، مایل است از تجربه ی فردی که این مسیر را طی کرده، مطلع شود و با او در ارتباط باشد. به همین خاطر با جستجویی که انجام داد، متوجه شد یکی از دانشحویان ترم یک همان دانشگاه و رشته ای که او مایل است انتخاب کند، منتورینگ انجام می دهد. به همین خاطر با او ارتباط برقرار کرد و بعد از گفتگوهای اولیه، جلسات را شروع کردند. حالا قصد دارم تا شما را دعوت کنم که خواننده روایت بخش های اصلی یک جلسه آنها باشید.         

           

  منتور: خوشحالم که دوباره می بینمت، توی این مدت چطور پیش رفتی؟

  مراجع: ممنونم، منم همین طور. خب اول بگم روزی 10 ساعت مطالعه رو فیکس کردم. اون تناسبی رو که با هم     درمورد ساعت مطالعه صحبت کردیم که باید بین دروس تخصصی و عمومی رعایت بشه، درنظر گرفتم. تعداد تست های روزانه ای رو که مشخص کرده بودیم، انجام میدم. الان که میرم کتابخونه، خیلی شرایطم بهتر شده. واقعا فکر می کنم، متمرکزتر شدم.

منتور: خیلی خوبه. پس سعی کن اگر با این روالی که داری پیش میری، برات مناسبه. استمرار داشته باشی و حفظش کنی. توی این مدت، موردی بوده که فکر کنی مانع روند رشدی تو میشده؟

مراجع:  این روال به نظرم خیلی خوب داره پیش میره. فقط من چالشم توی زبان حل نشده. همیشه برای سه تا ریدینگ اخر وقت کم میارم. حتی توی این آزمون آخر هم، اینطوری شد.

منتور: ببین طبق بازخوردی که چند جلسه قبلی ازت گرفتم و با هم چک کردیم، حس می کنم تکنیک هایی رو که بهت گفتم مثلا با skim کردن، شروع کنی و باقی موارد رو کامل رعایت نکردی. درست متوجه شدم؟

مراجع: خب اره. حس می کنم هنوز براساس روش قبلی که توی ذهنم هست، جلو میرم.

منتور: این دفعه اول skim کن و بعد سوالات رو بخون و بعد جوابشون رو scan کن.

مراجع: این دفعه فقط چهار سوال رو درست جواب دادم. عملا اینطوری بگم که من درصد زبانم فقط از لغات هست. حق با شماست. اگر نکاتی رو که شما گفتید، انجام بدم هم زمان رو ذخیره می کنم برای چک سوالاتی که جواب ندادم و هم حس بهتری نسبت به درس زبانم پیدا می کنم.

منتور: خوبه. برای شروع سعی کن یه ریدینگ در روز به همین شکل تمرین کنی. این هفته فقط روی پنج تا تکنیک اول که گفتم، تمرکز کن. باقی موارد برای وقتی که روی این ها مسلط شدی. ببین توی زبان، درصد لغاتت خوبه، اگر بتونی از ریدینگ هم، درصد بگیری، توی نتیجه ات کامل تفاوت می بینی. من دو تا کارنامه می فرستم که کامل این قضیه برات قابل درک بشه، تا با انگیزه بتونی این قضیه رو جلو ببری.

مراجع: واقعا ممنونم. بله حتما همونطور که گفتید، انجام میدم. بقیه روتین هایی هم که قبلا گفتید رو ادامه میدم.

 

تفاوت کوچینگ با منتورینگ (مثال بیزینس)
فردی که مشاور کسب و کار است، برای تقویت برند، رشد درآمد، گسترش مجموعه و تیم خود و باقی مواردی که هر صاحب بیزنسی، دغدغه آن را دارد به سراغ یک بیزنس کوچ یا دوره بیزینس کوچینگ و همین طور منتور می رود. در این قسمت شاهد خلاصه ای از این جلسات خواهید بود.

جلسه با بیزنس کوچ بعد از صحبت های اولیه

کوچ: این جلسه چی توی ذهنت میگذره؟

مراجع: راستش همون طور که در جریان هستید من قراره پیش ثبت نام یه دوره یک ماهه آموزشی رو، شروع کنم. خب جدای از اینکه استرس زیادی دارم، چون تا الان تجربه اش نداشتم و همیشه به صورت ساعتی، دانش پذیر داشتم. این نکته برای من در حال حاضر پر رنگ هست که از کجا شروع کنم. به نظرم این جلسه درمورد این صحبت کنیم.

کوچ: اینطور که متوجه شدم انتخاب اینکه چه راهی برای اعلام دوره ات مناسبه، ذهنت رو مشغول کرده. درعین حال تجربه جدیدی هست، حق داری که این استرس داشته باشی و کاملا طبیعیه. به نظرت این جلسه رو از کجا شروع کنیم؟

مراجع: خب من توی ذهنم، انگار یه دور همه راه ها رو امتحان کردم. اما چیزی که به نظرم خوب باشه، پیدا نکردم.

کوچ:کنجکاوم بدونم دقیقا اون زمان چی از ذهنت میگذشت که اجازه نمیداد یک راه رو انتخاب کنی؟

مراجع: خب راستش من توی این زمینه، گفتگوهای ذهنی زیادی دارم.

.

.

.

بعد از همراهی لازم کوچ و به کارگیری مهارت ها، گفتگو به اینجا می رسد:

مراجع: الان که فکر می کنم، من این قدر این موضوع رو در ذهنم بزرگ کرده بودم که باعث شده بود تا تقاضایی که افراد از من به خاطر برگزاری دوره داشتن رو نادیده بگیرم و اصلا متوجه این همه بازخورد مثبت نبودم. نگاه کردن به این روی سکه، به من اجازه داد تا این فرصت رو به خودم بدم که برای اولین بار این قدم رو بردارم.

کوچ: الان چه احساسی داری؟

مراجع: باورتون میشه حس می کنم انگار یه انرژی به من تزریق شده. این حس که می تونم به تعداد افراد بیشتری از طریق دوره خودم کمک کنم، باعث شده حس خیلی خوبی داشته باشم.

کوچ: خیلی خوبه. تبریک میگم به خاطر این دستاورد. منم این انرژی رو ازت دریافت کردم. خب قدم اولی که قصد داری انجام بدی، چیه؟

مراجع: ممنونم از شما. راستش الان به این نتیجه رسیدم، از افرادی که اطلاعات تماس شون دارم و در گذشته، مشتاق بودن تا از آموزش های من استفاده کنند، شروع کنم. با تک تک اون افراد، ارتباط برقرار می کنم. سرفصل های دوره و باقی موارد مشخصه، به عنوان اطلاع از پیش ثبت نام براشون می فرستم. تخفیف ویژه هم برای اونها درنظر گرفتم. راستش الان که فکر می کنم، با توجه به اینکه من تمام دوره های لازم برای ارتقا کسب و کار گذروندم، به راحتی می تونم از پس این ماجرا بربیام. خوشحالم که تونستم، راهکار مورد نظرم رو پیدا کنم.

کوچ: خیلی خوبه. پس قدم اول شد، ارتباط برقرار کردن با افراد متقاضی. کی می خوای شروع کنی؟

مراجع: خب من از فردا عصر شروع می کنم. می خوام با بیست نفر از اون افراد، ارتباط برقرار کنم. لیست کامل اونها آماده است. اما این جلسه می خوام، بعد از همه تماس های فردا به شما بازخورد بدم.

کوچ: خوبه. به نظرت چطوری می تونی این قضیه رو برای خودت یه پله چالشی تر کنی؟

مراجع: خب مثلا میشه تعداد افراد رو بیشتر کنم، مثلا سی نفر. اره خوبه. برام شدنی هم هست.

کوچ: خب. حالا از کی شروع می کنی؟

مراجع: فردا شب ساعت ده براتون ایمیل میزنم. ممنونم از شما.

 

این خلاصه ای از یک جلسه بیزنس کوچینگ بود.

 

حالا به سراغ خلاصه یک جلسه منتورینگ در همین حیطه می رویم.

درنظر بگیرید همان مراجع نیاز به یک منتور پیدا می کند. اینجا منتور یکی از افرادی است که در حوزه او برند خود را ساخته است و بسیار موفق است. بعد از گفتگوی ابتدایی:

منتور: خب از اقداماتی که انجام دادی، بگو؟

مراجع: خب تمامی اقدامات لازم را انجام دادم. ویدیوها ضبط شده اند و آماده هستند. فقط درمورد کلاس های زنده، اینکه از چه  برنامه ای استفاده کنم؟

منتور: خوبه. طبق تجربه ام من با برنامه.... کارم رو شروع کردم. اما چون کم کم تعداد دانش پذیرانم زیاد شد، به برنامه.... تغییرش دادم. اکثر مدرسین فارسی زبان که به صورت حرفه ای کار می کنند به دلایلی که برات توضیح میدم، روی این برنامه تمرکز دارند.

مراجع: خیلی خوبه. درمورد نحوه تدریس مطالب نکته ی خاصی دارید؟

منتور: قطعا خلاقیت خودت که خیلی موثره، اما امکاناتی که می تونی برای تدریس بهتر استفاده کنی، این موارد هستند........

مراجع: خیلی ممنونم. درمورد پشتیبانی فکر می کنید، تمام مواردی رو که جلسه قبلی گفته بودید با شروع دوره انجام بدم؟

منتور: طبق بازخوردی که من در دوره های مختلف تجربه کردم، بله تک تک موارد خیلی خوبه که انجام بشه. راستی توی گزارشی که نوشتی، حرفی از نظرسنجی نبود. می خواستم یاداوری کنم که حواست به این موضوع باشه، چون یکی از راه های مهم، برای این هست که نیازها و نظرات رو بدونیم..

مراجع: بله حتما.

منتور: به این شکل افرادی که واقعا راضی هستند رو هم مشخص می کنی و می تونی از اونها، درخواست تایید نامه کنی.

مراجع: ممنون که این نکته رو هم گفتید.

همانطور که همیشه گفته ایم، همه روشهای حمایتی (کوچینگ، منتورینگ، مشاوره، تدریس و …) در جای خود موثر و مفیدند اما فرایند اجرای هر کدام متفاوت است. امیدوارم با خواندن این مقاله و بررسی مثالهایش تفاوت منتورینگ و کوچینگ را به خوبی درک کرده باشید.

برای اطلاع از دوره تربیت کوچ ستاره شمال و مدرک کوچینگ مورد تایید ICF اینجا را کلیک کنید.

 


با دوره کوچینگ آکادمی شهاب اناری بیشتر آشنا شوید


 

 


شاید هم می خواهید دوره تحول فردی آکادمی ستاره شمال را شرکت نمایید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به صفحه دوره تربیت مدرس شکوفایی مراجعه نمایید.


 

۵
از ۵
۷ مشارکت کننده

جستجو در مقالات

اخرین نوشته‌ها

​به هزاران فارسی زبان دیگر بپیوندید. هفته ای یک ایمیل آموزشی کوتاه و مفید دریافت کنید که خواندنش پنج دقیقه بیشتر طول نمی کشد. برای دسترسی رایگان، فرم زیر را پر کنید.

دیگر نوشته‌ها

کتاب رایگان
​​​​​​​همه چیز درباره کوچینگ

امروز رایگان است کلیک کنید
سبد خرید