پرسیدن سوال‌های قدرتمند در کوچینگ یکی از توانایی مهم کوچ‌های کاربلد است. اغلب مراجعان فکر می‌کنند باید پاسخ پرسش‌هایشان را در جهان بیرون پیدا کنند؛ اما واقعیت این است که جواب‌ها پیش خودشان است؛ فقط باید با سوال‌های درستی به این جواب‌ها برسند.
کوچ با پرسش‌های درست و خوب، چشم مراجع را به زاویه‌دید جدیدی باز می‌کند و به او نشان می‌دهد که چطور راه‌حل‌ها و پاسخ‌هایش را از درون خود پیدا کند. در ادامه، بیشتر دربارۀ مهارت پرسیدن سوال‌های قدرتمند در کوچینگ صحبت می‌کنیم.
در این مقاله یاد می‌گیرید:
- 30 نمونه از سوالات قدرتمند در کوچینگ
- سؤال‌های قدرتمند چه ویژگی‌هایی دارد؟
- سوال‌های قدرتمند را چگونه بپرسیم؟
- کوچ باید چه سوال‌هایی از خود بپرسد؟
با دوره بیزینس کوچینگ آکادمی شهاب اناری بیشتر آشنا شوید
30 نمونه از سوالات قدرتمند در کوچینگ
بسته به موضوع و هدف گفت‌وگو، سوالات کوچینگ دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. در ادامه، برای چند دسته‌بندی اصلی، سؤال‌هایی از سایت فدراسیون بینالمللی کوچینگ مثال می‌زنیم.
توجه داشته باشید که تمام این پرسش‌ها در بافت گفت‌وگوی شما و مراجع معنا پیدا می‌کنند.
سوالات هدف‌محور
1. چه چیزی را می‌خواهی تغییر دهی؟
2. آیا تا الان در راستای هدفت، قدمی برداشته‌ای؟
3. آیا کسی را می‌شناسی که به این هدف رسیده باشد؟ (بعد از اینکه مراجع پاسخ داد) آن‌ها چه مسیری را تا محقق‌شدن هدفشان طی کردند؟
4. اگر همه‌چیز امکان‌پذیر بود، چه کار می‌کردی؟
5. از یک 1 تا 10، به تعهد و انگیزه‌ات برای رسیدن به این هدف، چه نمره‌ای می‌دهی؟
بیشتر بخوانید: هر آنچه درباره فدراسیون بینالمللی کوچینگ ICF باید بدانید
سوالات مرتبط با شغل و حرفه
6. دوست داری در کدام زمینه‌های شغلی‌ات، به اوج مهارت و موفقیت برسی؟
7. تا این لحظه، چه چیزی به تو کمک کرده تا در حرفه‌ات رشد کنی؟
8. چند درصد از اعضای تیم فروشت در مسیر دستیابی به هدف‌های امسالشان هستند؟
9. چه کسانی بیشترین تأثیر را روی مسیر شغلی‌ات داشته‌اند؟ آن‌ها چه کرده‌اند که چنین تأثیری گذاشته‌اند؟
10. اگر قادر به انجام هر کاری بودی، بزرگ‌ترین تغییری که در کسب‌وکارت ایجاد می‌کردی، چه بود؟
بیشتر بخوانید: بیزینس کوچینگ چیست؟
سوالات مرتبط با تعیین وضعیت فعلی و هدف‌گذاری
11. در این مرحله از زندگی، تعریفت از موفقیت و شادی چیست؟
12. به‌خاطر چه چیزی/چه کسی در زندگی‌ات، سپاسگزاری؟
13. در 12 ماه آینده، باید به چه هدف‌هایی برسی؟
14. چه مهارت‌های جدیدی می‌خواهی یاد بگیری؟
15. تا اینجا، چه کارهایی برای بهبود اوضاع انجام داده‌ای؟
سوالات مرتبط با بینش، مقصود و معنا
16. چه چیزی قلباً خوشحالت می‌کند؟
17. اگر شش ماه فرصت زندگی در سلامت کامل داشتی، چه کارهایی می‌کردی؟
18. چه چیزی را می‌خواهی به جهان اضافه کنی؟
19. خودت را توصیف کن. تو چه کسی هستی؟
سوالات مرتبط با کشف نیازها/خواسته‌ها
20. در این موقعیت، چه چیزی بیشتر از همه به تو احساس قدرتمندبودن می‌دهد؟
21. اگر کوچ خودت بودی، چه سوالی از خودت داشتی؟
22. اگر گزینۀ مخالف درست بود، چه می‌کردی؟
23. این وضعیت به تو فرصت یادگیری چه چیز ارزشمندی را برای آینده‌ات می‌دهد؟
24. چقدر تمایلات دیگران بر این تصمیم تو تاثیر گذاشته است؟
25. چقدر به چیزی که گفتی، باور داری؟
سوالات مرتبط با مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی
26. تا الان چه کارهایی برای غلبه بر این مشکل انجام داده‌ای؟
27. می‌خواهی با این اطلاعات چه کنی؟
28. اگر فلان کار را انجام بدهی، نتیجه چه خواهد بود؟
29. الان قدرت انجام‌دادن چه کاری را داری؟
30. در این موضوع، اختیار با چه کسی است؟ چه کسی تصمیم می‌گیرد؟
مثال‌های بالا نمونه‌هایی از سوالات قدرتمند در کوچینگ بودند؛ اما برای اینکه در یک گفت‌وگو بتوانید متناسب با شرایط، سوال‌های خوبی بپرسید و مکالمه را پیش ببرید، باید بدانید خمیرمایۀ این سوال‌ها چیست و چه ویژگی‌هایی دارند.
سوال قدرتمند چه ویژگی‌هایی دارد؟
سوالات کوچینگ باید تخیل مراجع را برانگیزند و او را از مرزهای ذهنی‌اش فراتر ببرند. پس دقت کنید هر سوالی که از مراجع می‌پرسید، ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- شنونده را کنجکاو کند؛
- او را به فکر کردن وادارد؛
- فرض‌های اساسی ذهن مخاطب را به چالش بکشد؛
- خلاقیت را زنده کند؛
- امکان‌های جدید را نشان دهد؛
- مخاطب را به برداشتن گام بعدی تشویق کند؛
- توجه و تمرکز را جلب کند؛
- به معنای عمیقی اشاره داشته باشد؛
- سوالات بیشتری ایجاد کند.
سوال وقتی قوی‌تر می‌شود که شنونده را به تأمل پیش از پاسخ‌دادن تشویق کند و افق‌های جدیدی به فکر او باز کند تا بتواند گسترده‌تر و جزئی‌تر به موضوع بیندیشد.
برای مثال، سوال «دوست داری حرفۀ کوچینگ را شروع کنی؟» مکالمه را پیش از آغاز شدن، تمام می‌کند؛ چون سوال بسته‌ای است.
اگر بخواهیم این سوال را بهتر کنیم، می‌توانیم بپرسیم: «چه چیزی را در شغل کوچینگ بیشتر دوست داری؟» این سوال ذهن شنونده را باز و تعامل ایجاد می‌کند.
جدا از ویژگی‌ها، نحوۀ پرسش و رفتار کوچ نیز، در قوی و درست‌بودن یک سؤال، اثرگذار است.
سوال‌های قدرتمند را چگونه بپرسیم؟
تونی استالتزفوس در کتاب سوال‌های کوچینگ، پرسیدن سوالات بسته را یکی از 10 اشتباهی عنوان می‌کند که کوچ‌ها حتی الامکان باید از آن خودداری کنند.
او در این کتاب، پیشنهاد می‌کند مربیان ساختار زیر را برای پرسیدن سوالات کوچینگ رعایت کنند:
- سوالات راه‌حل‌محور نپرسید؛ چون این سوالات بسته هستند؛ رقص در لحظه داشته باشید و بر اساس نکات مهمی که مراجع می گوید، زبان حرکات بدنش، لحن صحبتش و … سوالاتتان را در لحظه طراحی کنید؛
- روندی طبیعی و ملایم به مکالمه بدهید؛
- هیجان بیش‌ازحد به مکالمه ندهید و بین پرسش‌ها به‌اندازۀ کافی، سکوت کنید؛
- به‌جای تفسیر پاسخ‌های مراجع، از آن برای پرسیدن سوال‌های بیشتر استفاده کنید؛ مثلاً اگر مراجع بگوید: «وظایف خانه و خانواده نمی‌گذارد به کارهای موردعلاقه‌ام بپردازم.» بگویید: «اگر فرصتش را داشتی، چه کارهایی انجام می‌دادی؟»؛
- سوال‌هایی که حاوی قضاوت یا پند و نصیحت هستند، نپرسید. البته لحن پرسش و زبان بدنتان هم می‌تواند تعیین کند که سوال شما این ویژگی‌ها را دارد یا نه؛
- به پاسخ‌های مراجع جهت ندهید؛
- گاهی مراجع از مسیر اصلی گفت‌وگو خارج می‌شود. در این مواقع صحبتش را قطع کنید و او را به مسیر برگردانید؛ اما نباید بیش‌ازحد و بدون ضرورت این کار را انجام دهید؛
- در پرسیدن سوال‌هایی که با «چرا» شروع می‌شوند، احتیاط کنید؛ چون در شنونده حالت تدافعی ایجاد می‌کنند و به او حس قضاوت‌شدن می‌دهند.
برای اینکه مطمئن شوید سوال درست و قدرتمندی می‌پرسید، آن را با چند پرسش از خودتان ارزیابی کنید.
کوچ باید چه سوالاتی از خود بپرسد؟
در مقاله سایت academia، پیشنهاد شده است که مربیان قبل از طراحی سوال‌هایی که می‌خواهند از مراجع بپرسند، به این پرسش‌ها دربارۀ سوال‌های خود پاسخ دهند:
- آیا این سوال به زندگی و کار واقعی مراجع مرتبط است؟
- آیا این پرسش واقعاً یک سوال است؟ سوالی که پاسخ آن را نمی‌دانیم؟
- می‌خواهم این سوال چه کارکردی داشته باشد؟ قرار است چه نوع گفت‌وگویی را به‌دنبال داشته باشد و چه معنی و احساسی را در مراجع ایجاد کند؟
- آیا این سؤال فکر تازه‌ای را ایجاد می‌کند؟
- چه پیش‌فرض‌ها و باورهایی در سوال من نهفته است؟
- آیا این سوال باعث ایجاد امید، تعامل و تخیل در مراجع می‌شود و زاویه‌دید جدیدی به او می‌دهد یا بر مشکلات و موانع گذشته تمرکز می‌کند؟
- آیا این سوال به سوال‌های بیشتری منجر می‌شود؟
برای اینکه در جریان یک گفت‌وگو، سوال‌های حرفه‌ای و متناسب با زمینه و بافت مکالمه بپرسید، علاوه بر تجربه، باید دانش و مهارت‌های مرتبط با کوچینگ را هم به‌دست آورده باشید.
یک کوچ حرفه‌ای باید با انواع متدهای کوچینگ، شایستگی‌های بنیادی مورد نیاز، مهارت‌ها و ابزارهای حرفه‌ای و استراتژی‌های اساسی و مؤثر در آن آشنا باشد؛ مواردی که فقط در یک دوره معتبر و تأییدشده توسط فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) می‌توان آموخت.
کوچینگ حرفه‌ای را دوره تربیت کوچ ستاره شمال یاد بگیرید
در دوره تربیت کوچ حرفه‌ای ستاره شمال، سوالات قدرتمند در کوچینگ را طوری یاد می‌گیرید که می‌توانید هر گفت‌وگویی را به بهترین روش پیش ببرید.
این دوره معتبرترین، به‌روزترین و جامع‌ترین دورۀ کوچینگ به زبان فارسی است. در دورۀ کوچینگ آکادمی شهاب اناری، دانش و مهارت‌هایی را کسب می‌کنید که هر کوچ حرفه‌ای و کاربلدی در کلاس جهانی دارد.
پس از گذراندن این دوره، به‌قدری توانایی و مهارت کسب خواهید کرد که می‌توانید بلافاصله، به‌عنوان کوچ مشغول‌به‌کار شوید. حتی می‌توانید کسب‌وکار خودتان را هم راه بیندازید؛ چون در این دوره از آکادمی شهاب اناری، تکنیک‌های جذب مراجع و کسب درآمد را به‌صورت اصولی می‌آموزید.
شاید هم می خواهید مدرس توسعه فردی/سازمانی شوید؟ دوره تربیت مدرس شکوفایی آکادمی شهاب اناری
