خیلی از افراد درگیر روتین‌های تکراری روزانه می‌شوند؛ روزهایی هستند که از خواب بیدار می‌شوید و عادات هر روزه خود را انجام می‌دهید، چای یا قهوه درست می‌کنید و به محل کارتان می‌روید. در راه خانه هم به این فکر می‌کنید که برای شام چه درست کنید.
بعد از شام یک قسمت سریال می‌بینید و به رختخواب می‌روید. روز بعد دوباره بیدار می‌شوید و تمام این کارها را دوباره انجام می‌دهید.
ممکن است روزی برسد که این روتین تکراری، تبدیل به حس یکنواختی و درجازدن شود. آن وقت است که احساس می‌کنید رویاها، اهداف و تمام برنامه‌هایتان کیلومترها از شما دور شده‌اند و خبری از توسعه توانایی و مهارت‌های فردی نیست.
خبر خوب اینکه شما تنها نیستید و تقریبا همه این حس را حداقل یک بار در زندگی‌شان تجربه می‌کنند.
راه‌حل این مشکل چیزی نیست جز استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های توسعه فردی. اما توسعه فردی چیست و چگونه می‌توان تکنیک‌های رشد فردی را در زندگی پیاده کرد؟
توسعه فردی چیست؟
اگر بخواهیم خیلی خلاصه بگوییم، توسعه فردی یعنی نگاه به درون و تمرکز بر روش‌های بهتر کردن خود.
به عبارت دیگر فرایند و مجموعه‌ای از روش‌هاست که باعث پیشرفت و رشد شخصیتی فرد، افزایش و بهبود عملکرد او در زمینه‌های مختلف زندگی و در نهایت بهبود کیفیت زندگی فردی می‌شود.
رشد فردی تمام جنبه‌های زندگی را در برمی‌گیرد و فقط روی یک نقطه یا مهارت تمرکز نمی‌کند. این فرایند معمولاً شامل ارتقای مهارت‌های فردی و ارتباطی، یادگیری مستمر، پذیرش تغییر و تحولات، افزایش خودآگاهی و خودشناسی، تقویت اعتمادبهنفس، تعیین و تحقق اهداف شخصی و… است.
بنابراین رشد فردی باعث افزایش خودآگاهی و عزت نفس می‌شود و مهارت‌های فردی را بهبود می‌بخشد.
قطعا ایجاد تغییر در زندگی کار آسانی نیست؛ چراکه هر کسی سبک زندگی منحصربه‌فرد خودش را دارد؛ پس این کاملا منطقی است که مسیر توسعه فردی برای هر کسی با دیگری متفاوت باشد.
اهمیت رشد و توسعه فردی
مهارت‌های رشد فردی به شما کمک می‌کند تا با خودآگاهی، عمیقا درک کنید چه کسی هستید و چه اهدافی دارید. اینکه بدانید چه هدفی را در زندگی دنبال می‌کنید، اولین گام برای رشد و توسعه فردی است.
براساس نظریه‌های روان شناسی مثبت گرا، برای رسیدن به شادکامی و عملکرد حداکثری، نوعی از تفکر و رفتار هست که انسان را به خودشکوفایی در همه ابعاد زندگی می رساند. پس نگاه ما در اینجا نسبت به مقوله تحول فردی برگرفته از روانشناسی مثبت نگر positive psychology است که تاکید دارد بر چیزهایی که به زندگی ارزش زیستن می دهند..
در ادامه به دلایل دیگر اهمیت توسعه و رشد فردی اشاره می‌کنیم:
انگیزه به وجود می‌آورد
انگیزه در زندگی شخصی و اجتماعی، به خودی خود شکل نمی‌گیرد. حتی کسانی که انگیزه زیادی در زندگی دارند، گاهی نیاز دارند تا اهداف خود را مرور کنند و مطمئن شوند در مسیر درستی قرار دارند.
استعدادهای نهان فردی را شکوفا می‌کند
به شما کمک می‌کند درباره نقاط قوت خود فکر کنید و مهارت‌هایی که تا به حال نمی‌دانستید، در خود کشف کنید. تمرکز روی مهارت‌ها و استعدادهایی که دارید، مثل یک نقشه راه برای رسیدن به موفقیت عمل می‌کند.
مهارت‌های فعلی را تقویت می‌کند
اینکه از زاویه بالا به خودتان و کارهایتان نگاه کنید، باعث می‌شود متوجه نقاط ضعف و قوت فعلی خود بشوید. یکی از دلایل پیشرفت فردی هر کسی هم بهبود مهارت‌های فعلی است. بنابراین با تکنیک‌های توسعه فردی می‌توانید متوجه شوید در کجای کار قوی هستید و حتی می‌توانید بهتر عمل کنید.
اعتمادبهنفس را افزایش می‌دهد
تمرکز روی خود می‌تواند در نهایت اعتمادبهنفس را هم افزایش دهد. به‌خصوص اگر در مسیر حرفه‌ای خود توسعه فردی را پیش بگیرید، این موضوع در موفقیت شغلی شما تاثیر مثبتی می‌گذارد؛ مثلا اگر متوجه شوید توانایی قانع کردن مشتری را دارید، تجربه بهتری هم در فروش خواهید داشت و ارتباط شما با مدیرتان هم بهبود پیدا می‌کند.
باعث بهبود خودآگاهی می‌شود
توسعه فردی به افراد کمک می‌کند تا به درون خود نگاه کنند. این موضوع خود باعث می‌شود دیگر دچار ملال روزانه نشوید. همچنین باعث می‌شود به روتین زندگی و عادات خود فکر کنید. فکر کردن درمورد ارزش‌ها و باورهای اصلی کمک می‌کند تا شادی و رضایت عمیق‌تر و معنادارتری را تجربه کنید.
خلاقیت را افزایش می‌دهد
توسعه شخصی به ارتقای خلاقیت در کار و زندگی شخصی هم کمک زیادی می‌کند. با تغییر در طرز فکر، می‌توانید خلاقیت را در تمام جنبه‌های زندگی وارد کنید.
تاب‌آوری را افزایش می‌دهد
هرکسی در زندگی گاهی تجربه‌های تلخی را پشت سر می‌گذارد و شما هم باید انتظار هر اتفاقی را داشته باشید. آمادگی داشتن برای هر تجربه تلخی شما را قوی‌تر می‌کند و باعث می‌شود در هر موقعیتی چالش‌ها را راحت‌تر پشت سر بگذارید.
اهداف توسعه فردی
به‌طور کلی اهداف توسعه و رشد فردی بر دستیابی فرد به رشد و پیشرفت شخصی در یک بازه زمانی مشخص تمرکز دارد. این اهداف ممکن است در حوزه‌های مختلفی از جمله تحصیلات، شغل و حرفه فرد، روابط شخصی، بهداشت و سلامت جسمی، رشد روحی و روانی و… تعریف شوند. برخی از اهداف رشد فردی عبارتند از:
- مدیریت زمان
- استفاده کمتر از شبکه‌های اجتماعی
- خودمراقبتی
- سبک زندگی سالم‌تر
- تمرین زندگی در لحظه
- ایجاد تعادل بین کار و زندگی
- تقویت اعتمادبهنفس
- بهبود مهارت‌های ارتباطی
- گوش دادن فعالانه
- سحرخیز شدن
ابعاد توسعه فردی
برای روشن‌تر شدن موضوع، از هرم مازلو کمک می‌گیریم؛ به عقیده مازلو، زمانی فرد می‌تواند به حداکثر پتانسیل خود برسد که نیازهای اساسی او رفع شده باشد؛ یعنی رسیدن به خودشکوفایی به این معنی است که ما در قدم اول به بالاترین سطح خودآگاهی، اعتمادبهنفس و رشد شخصی رسیده باشیم.
طبق هرم مازلو، ما برای رسیدن به رشد فردی، باید به پنج حوزه توجه کنیم:
رشد ذهنی
رشد ذهن از طریق چند روش صورت می‌گیرد؛ مثلا یادگیری چیزهای جدید و رشد شغلی؛ به طور مثال گذراندن یک دوره نویسندگی خلاق به تقویت عضلات خلاق ذهن کمک زیادی می‌کند. رشد ذهنی می‌تواند از طریق هر چیزی مثل دوره‌های آموزشی یا حتی مراقبه صورت بگیرد.
رشد اجتماعی
ارتباطات و روابط اجتماعی برای هر نوع پیشرفت فردی ضروری است؛ چراکه انسان موجودی اجتماعی است و برای یادگیری و رشد شخصی به این ارتباط نیاز دارد. از طریق ارتباطات اجتماعی می‌توانید مهارت‌های مهمی به دست آورید؛ مثل مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله.
رشد معنوی
چه فردی مذهبی باشید و چه نباشید، رشد فردی با معنویت در ارتباط است. البته اینجا معنویت با دین‌داری ارتباطی ندارد؛ منظور ما از این کلمه این است که فرد بتواند درک عمیق‌تری از دنیای اطرافش داشته باشد. این درک به شما کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسید و ارزش‌های درونی‌تان را کشف کنید.
رشد عاطفی
توسعه و رشد فردی اغلب با هوش هیجانی همراه است. هوش هیجانی در ساده‌ترین حالت خود با توانایی درک احساسات همسو است و فراتر از آن، درک اینکه چه چیزی به احساسات و افکار ما جهت می‌دهد.
رشد فیزیکی
بدن سالم، ذهنی سالم را تغذیه می‌کند. در واقع بین سلامت جسمانی، روانی و عاطفی ما پیوند عمیقی وجود دارد. یکی از جنبه‌های توسعه و رشد فردی روی سلامت جسمانی تمرکز دارد؛ مثل تغذیه مناسب، خواب کافی، ورزش منظم و… . وقتی بدن سالمی داشته باشید، به احتمال زیاد ذهن متمرکزتری هم خواهید داشت.
توسعه فردی را از کجا شروع کنیم؟
توسعه فردی هم مثل هر هدف دیگری، به یک برنامه منظم نیاز دارد. با ایجاد یک برنامه می‌توانید خیلی سریع‌تر به اهدافتان دست پیدا کنید. در ادامه پنج مرحله شروع یک برنامه را مرور می‌کنیم:
1. ارزیابی
در قدم اول چند دقیقه وقت بگذارید و فقط به موقعیتی که در حال حاضر هستید فکر کنید. به این فکر کنید که نقاط قوت شما چیست و در چه زمینه‌هایی قصد دارید پیشرفت کنید؟ پیشرفت و رشد را دقیقا در چه چیزهایی تعریف می‌کنید؟ با پاسخ دادن به این سوالات می‌توانید خیلی روشن‌تر و دقیق‌تر زمینه‌هایی که نیاز به پیشرفت دارند شناسایی کنید.
2. برنامه‌ریزی
برای تنظیم یک برنامه منسجم و کارآمد باید حتما از یک مربی یا مشاور کمک بگیرید. چون پرسیدن سوالات دقیق و داشتن یک برنامه با ساختار مناسب به اجرای بهتر آن کمک زیادی می‌کند.
3. تعیین اهداف
با مشخص کردن هدف، سعی کنید یک روتین روزانه برای خود ایجاد کنید که شامل عادات جدید می‌شود. برای این کار از وسایلی استفاده کنید که هدف اصلی را به شما یادآور می‌شوند. به طور مثال مت یوگای خود را کنار تخت بگذارید تا اولین چیزی که موقع بیدار شدن به چشمتان می‌خورد آن باشد. با این کار هیچ موقع فراموش نمی‌کنید که بعد از بیدار شدن حرکات کششی انجام دهید.
4. پیدا کردن مشوق
گاهی اوقات، داشتن کسی که حواسش به شما باشد، کمک زیادی در رسیدن به هدف می‌کند. به‌خصوص اگر با آن فرد اهداف مشترک داشته باشید و از یکدیگر حمایت کنید.
5. بررسی نتایج
برای خودسازی هیچ چیز به اندازه صادق بودن با خود مهم نیست. صداقت هم به سطح مناسبی از خودآگاهی نیاز دارد. برای بررسی نتایج می‌توانید از دوستان، خانواده یا حتی همکاران خود کمک بگیرید. به این شکل که درمورد تغییراتی که در مدت زمانی خاصی داشتید از آن‌ها بازخورد بگیرید.
مهم‌ترین مهارت‌های توسعه فردی
اگر هنوز نمی‌دانید از کجا شروع کنید، می‌توانید از یک مشاور یا مربی کمک بگیرید؛ مربی رشد فردی به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های کلیدی‌تان را شناسایی کنید و با تقویت آن‌ها در مسیر رشد قرار بگیرید. بعضی از مهم‌ترین مهارت‌های توسعه فردی که می‌توانید روی آن‌ها تمرکز کنید شامل موارد زیر می‌شوند:
- مهارت‌های ارتباطی و بین‌فردی
- مهارت حل مسئله
- مراقبت از خود و خوداندیشی
- تعارض و حل تعارض
- آینده‌نگری
- مهارت‌های سازمانی
- کار تیمی و همکاری
- خودآگاهی
دوره تربیت مدرس شکوفایی آکادمی شهاب اناری
اگر دوست دارید به‌عنوان یک مربی توسعه فردی و سازمانی، با به‌روزترین ابزارها، تکنیک‌ها و آموزش‌های مربوط به توسعه و رشد فردی آشنا شوید و به خودتان و دیگران برای بهبود و رشد شخصی کمک کنید، دوره روانشناسی مثبت آکادمی شهاب اناری برای شما است.
این دوره که پایه و اساس آن روانشناسی مثبت‌گرا است، برای تمام کسانی که به رشد فردی علاقه دارند مناسب است؛ کسانی مثل کوچ‌ها، مشاوران، روان‌شناس‌ها، معلم‌ها، مدیران کسب‌وکار، مربی‌های ورزشی و حتی دانشجویان. با شرکت در این دوره از پشتیبانی حرفه‌ای اعضای هیئت علمی هم برخوردار خواهید شد که در تمام طول دوره به سوالات شما پاسخ می‌دهند.
سرفصل‌های این دوره شامل مباحث علمی و کاربردی حول محور شکوفایی و افزایش عملکرد است و کاملا با جملات زرد انگیزشی تفاوت دارد. فارغ‌التحصیلان این دوره، با محتوا و مدرک بین المللی ICF که دریافت می کنند، می‌توانند دوره تحول فردی و سازمانی را برای عموم و صاحبان کسب‌وکارها برگزار کنند.
کافی است هفته‌ای سه یا چهار ساعت برای خودسازی خود زمان بگذارید تا شاهد نتایج فوق‌العاده آن باشید. اگر به کوچینگ علاقه مند هستید می توانید با دوره کوچینگ آکادمی ستاره شمال بیشتر آشنا شوید.
