دوره تحول فردی راهی برای بهبود کیفیت زندگی. در زندگی اغلب انسانها لحظه ای فرا می رسد که از خود می پرسند: آیا هدف زندگی من همینی است که الان انجام می دهم؟ آیا پتانسیل واقعی خودم را زندگی می کنم؟ آیا زندگی معنایی فراتر از زندگی روزمره من ندارد؟ و برای پیدا کردن پاسخ این سوالات، یک راه مطمئن قدم زدن در مسیر تحول فردی است.
در این مقاله، سعی داریم با بررسی گستردهتر اجزای تحول فردی و بهرهگیری از مفاهیم و تحقیقات روانشناسی مثبت، راهنمایی مناسب برای مخاطبان فرهیخته این وبسایت ارائه دهیم.
دوره تحول فردی چیست؟
در تعریف دقیق دوره تحول فردی، میتوانیم به مفهوم «روانشناسی مثبت» برگردیم. به گفتهٔ مارتین سلیگمن، پدر روانشناسی مثبت، شکوفایی انسان یعنی شرایط و اقداماتی که فرد را به سمت زندگی با معنا و احساس رضایت هدایت میکنند. در واقع اگر بخواهیم علمی و اصولی به تحول فردی نگاه کنیم، می بینیم آن دسته از دوره های تحول فردی که بر اساس تحقیقات علمی و ثابت شده هستند (و نه ادعاها و حرفهای زرد انگیزشی) موثرترین دوره های توسعه فردی می باشند.
دوره های تحول فردی اصولی به شکوفایی انسان در حیطه های مختلف زندگی می پردازند، مثلا به دست آوردن احساسات مثبت، لذت بردن از کار، روابط موثر، یافتن معنا و رسالت در زندگی و رسیدن به اهداف مهم. مثلا اگر به مدل پرما PERMA در روانشناسی مثبت نگاه کنید متوجه می شوید تمرکز این مدل بر شکوفایی انسان با تمرکز بر پنج حیطه ای است که در خط قبلی به آنها اشاره شد.
مدل PERMA از مارتین سلیگمن یک رویکرد گسترده به روانشناسی مثبت است که به هدف تعیین و اندازهگیری عناصر کلیدی برای زندگی شاد اشاره دار. PERMA به عنوان یک اختصار از لغات Positive Emotion احساسات مثبت، Engaggement یا لذت بردن از کار، Relationships یا روابط موثر، Meaning یا معنا و رسالت زندگی و Accomplishment یا رسیدن به هدف است.
اولین عنصر: احساسات مثبت است که به اهمیت احساسات شادی، خوشحالی و امید در زندگی اشاره دارد. موفقیت در جلب احساسات مثبت میتواند تأثیر بسزایی در کیفیت زندگی داشته باشد. مثلاً شکرگزاری، کمک به دیگران، تلاش برای رسیدن به هدف یا انجام ورزش میتواند احساسات مثبت را تقویت کند.
در ادامه، Engagement به فعالیتها و وظایفی اشاره دارد که شخص را درگیر و جذب میکند. وقتی افراد در فعالیتهایی که دوست دارند و برایشان چالش برانگیز است مشغول میشوند، این مشغولیت باعث افزایش احساس رضایت و خوشحالی میشود.
عنصر بعدی، روابط اجتماعی است که بر اهمیت ارتباطات فعّال با دیگران تأکید دارد. روابط سالم و حمایتکننده با دوستان، خانواده و اجتماع به عنوان یکی از عوامل کلیدی خوشبختی در نظر گرفته میشود.
معنا، به پیدا کردن معنا و هدف در زندگی اشاره دارد. این میتواند از طریق خدمت به دیگران، حضور در فعالیتهای مرتبط با ارزشهای شخصی یا احساس ارتباط با چیزی بزرگتر از خود، به دست آید.
آخرین عنصر، رسیدن به هدف است که به تحقق اهداف شخصی و پیشرفت در زندگی اشاره دارد. موفقیت در دستیابی به اهداف، افزایش اعتماد به نفس و احساس توانمندی را به دنبال دارد.
مدل PERMA سلیگمن از این معیارها برای ارزیابی سطح رضایت و خوشحالی فردی استفاده میکند و از طریق افزایش این عناصر، به بهبود کلیت زندگی فردی کمک میکند.
مزایای دوره تحول فردی چیست؟
در طول دوره تحول فردی، فرد نه تنها “حال خوب” را تجربه می کند بلکه به “عملکرد حداکثری” نیز می رسد. به عنوان مثال، افزایش خودآگاهی که به عنوان یکی از ابعاد اصلی تحول فردی مطرح است، میتواند به فهم عمیقتری از خود و اهداف زندگی منجر شود. و در عین حال، فرد راهکارهایی می آموزد که می تواند عملکرد و بهره وری خود را در زندگی شخصی و حرفه ای افزایش دهد.
یک مفهوم مهم در روانشناسی مثبت به نام “قدرت مثبت افکار” (Positive Thinking) نیز میتواند در اینجا مورد استفاده قرار گیرد. تحقیقات اخیر نشان میدهد که فردی که در دوره تحول فردی شرکت میکند و از این قدرت بهرهمند میشود، میتواند نگرش مثبت و افکار سازنده را به عنوان ابزارهایی برای بهبود حال و عملکرد خود به کار برد. تحقیقات بزرگانی چون خانم دکتر باربارا فردریکسون و نظریه هایی مثل ساخت و گسترش Broaden and Build نشان می دهد احساسات مثبت باعث خلاقیت و موفقیت بیشتر افراد می شوند.
دوره تحول فردی مناسب چه کسانی است؟
مهمترین نکته در انتخاب دوره تحول فردی، تطابق آن با نیازها و هدفهای فردی است. بررسیها نشان میدهد که افراد میانسال با سابقه زندگی غنی تر، به دلیل آگاهی بیشتر از اهمیت توسعه شخصی، از این نوع دورهها بهرهمندتر میشوند. هر چند که در تجربه شخصی نویسنده این مقاله، به طور کلی افرادی که درگیر تغییرات مهم در زندگی هستند، خیلی بیشتر از بقیه روی تحول فردی خود وقت و انرژی می گذارند. مثلا افرادی که در گیر تغییرات شغلی، تغییر در رابطه، تغییر در رشته تحصیلی، تغییر در محل زندگی و … هستند.
برای ایجاد تحولات فردی به چه چیزی نیاز داریم؟
تحول فردی نیازمند یک ذهن باز، انگیزه برای ایجاد تغییر و البته توسعه مهارتهای شکوفایی همه جانبه است. وقتی فرد با ذهن آماده و فنجان خالی وارد چنین دوره هایی می شود می تواند در حیطه های مختلف زندگی مثل شغل، مالی، روابط، سرگرمی، سلامت جسمانی، سلامت روانی، معنویات و … رشد و توسعه پیدا کند.
نکته دیگر داشتن مهارت تاب آوری resilience است. از آنجایی که فرایند تغییر دشوار است و ممکن است فرد در طی آن به چالشهای فراوانی برخورد کند، داشتن مهارت تاب آوری و برگشتن به مسیر برای موفقیت در تحول فردی ضروری است.
خلاصه و نتیجهگیری
در پایان، میتوان ادعا کرد که تحول فردی به عنوان یک سفر شگفتانگیز به سوی بهترین نسخه از خود، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا میکند. و البته یکی از بهترین مسیرهای رسیدن به تحول فردی ماندگار، یادگیری و پیاده سازی آموزه های علم روانشناسی مثبت positive psychology در زندگی مان است.
دوره تحول فردی دکتر شهاب اناری
دوره روانشناسی مثبت (بر اساس علم روانشناسی مثبت) که در آکادمی ستاره شمال دکتر شهاب اناری ارائه می شود، دوره جامعی است که مهارتهای تحول فردی را به صورت کامل بر اساس علم روانشناسی مثبت با مدرک معتبر بین المللی مورد تایید فدراسیون جهانی کوچینگ ICF ارائه می دهد.
اگر علاقمند هستید مهارتهای توسعه فردی مثل ایجاد احساسات مثبت، لذت بردن از مسیر شغلی، برقراری ارتباطات موثر، کشف هدف وجودی و رسیدن به هدف را به خوبی یاد بگیرید و به دیگران یاد دهید، از شما دعوت می کنیم در دوره تربیت مدرس شکوفایی شرکت کنید.
