هیچ‌‌چیز نمی‌تواند مثل اعتمادبهنفس پایین یک انسان را از درون بشکند. وقتی به خودتان اعتماد و اطمینان نداشته باشید، قادر به ریسک کردن نیستید و از زندگی لذت نمی‌برید. خودباوری و موفقیت با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند.اعتمادبهنفس پایین روی تمامی جنبه‌های رفتاری و تصمیم‌گیری‌هایتان تاثیر قرار می‌گذارد.
اما راه‌های تقویت اعتمادبهنفس چیست و چطور می‌توان از طریق آن به موفقیت دست پیدا کرد؟
با ما همراه باشید تا به شما پاسخ دهیم.
خودباوری چیست؟
نظرات مختلفی در تحقیقات علمی دربارۀ تعریف خودباوری وجود دارد. برخی آن را خیلی ساده، باورداشتن خود تعریف می‌کنند و برخی دیگر جزئیات بیشتری به آن می‌افزایند: «انتظارات و ارزیابی شما از خودتان و توانایی‌هایتان.»
دیکشنری آنلاین روانشناسی اعتمادبهنفس را اعتماد شخص به توانایی‌ها، قابلیت‌ها و قضاوت خود یا باور شخص به اینکه می‌تواند با موفقیت با چالش‌ها و مطالبات روزانه مواجه شود، تعریف می‌کند.
خودباوری و اعتمادبهنفس در افکار، رفتار و احساسات شما نفوذ می‌کند و به آن‌ها شکل می‌دهد. در نتیجه، دیگران وقتی شما را می‌بینند از روی رفتار شما به این نتیجه می‌رسند که اعتمادبهنفس دارید و خودتان را قبول دارید.
افرادی که از روحیه اعتمادبهخود برخوردار هستند، در زندگی احساس کنترل بیشتری دارند و می‌توانند نقطه قوت و ضعفشان دقیقا کجاست.
از آنجا که خودباوری در خلاقیت نقش موثری دارد، اگر دچار کمبود اعتمادبهنفس باشید، حالت منفعل و مطیع پیدا می‌کنید و قادر به تصمیم‌گیری، خلق و ایده‌پردازی نیستید.
یک نکته مهم درمورد اعتمادبهنفس، نسبی بودن آن است. ممکن است شما در زمینه شغلی یا تحصیلی خود، فرد بااعتماد‌به‌نفسی باشید. اما در ارتباط‌های عاطفی دچار تردید شوید.
نداشتن اعتمادبهخود در بسیاری از مواقع از تجارب منفی، تحت قضاوت‌های نادرست قرار گرفتن و نقدها و سرزنش‌های اطرافیان ناشی می‌شود.
خودباوری و اعتمادبهنفس در روانشناسی
در اینجا، به سه نظریه مهم اشاره می کنیم:
نظریۀ «فرمول عزت نفس» ویلیام جیمز
این نظریه می‌گوید میزان اعتمادبهنفس یک فرد پیشگوی موفقیت اوست. نظریۀ او می‌گوید عزت نفس (مفهومی نزدیک به خودباوری و اعتمادبهنفس ولی متفاوت با آن) بر اساس 2 پایه شکل می‌گیرد:
- چه باوری دربارۀ خودمان داریم و چه احساسی به خودمان داریم (خودباوری و اعتمادبهنفس)
- چقدر خوب عمل می‌کنیم (موفقیت)
این نظریه زمینه‌ساز نظریه‌ای دیگر در این حوزه شده است.
نظریۀ خودکارآمدی باندورا
نظریه باندورا می‌گوید خودکارآمدی (Self-Efficacy) به باور شخص دربارۀ احتمال موفقیت او در آینده مرتبط است. کسانی که باور دارند می‌توانند بر رویدادهای زندگی‌شان اثر بگذارند (خودباوری و اعتمادبهنفس)، خودکارآمدی بالایی دارند؛ در حالی که کسانی که احساس می‌کنند کنترلی بر زندگی‌شان ندارند و تاثیر خیلی کمی روی اتفاقات آینده دارند یا اصلا ندارند، خودکارآمدی پایینی دارند.
خودکارآمدی دربارۀ باورهای فعلی دربارۀ آینده است؛ ولی اعتمادبهنفس ارتباط خاصی هم با گذشته دارد: اعتمادبهنفس ما بر اساس عملکرد گذشته‌مان شکل می‌گیرد.
این نظریه خود زمینه‌ساز نظریۀ دیگری شد:
نظریۀ خودمختاری دسی و رایان
نظریۀ خودمختاری می‌گوید همۀ ما با انگیزه‌ای ذاتی برای کشف محیط و پیشرفت به‌دنیا آمده‌ایم و عزت‌نفس نتیجۀ برآورده‌شدن نیازهای اساسی انسان است.
این نظریه با اضافه‌کردن مؤلفۀ نیازها، مرزهای اعتمادبهنفس/عزت‌نفس را گسترش داد. وقتی نیازهای ما برآورده شود، همۀ عناصر لازم برای تجربۀ عزت‌نفس (و به‌تبع آن خودباوری و اعتمادبهنفس)، رشد و شکوفایی را در اختیار داریم.
بر مبنای این 3 نظریه و تحقیقات علمی دیگر، می‌توانیم تعریفی دقیق‌تر و علمی‌تر از اعتمادبهنفس ارائه دهیم:
اعتمادبهنفس احساس اعتمادبهخود و اطمینان از توانایی‌ها و شانس‌های موفقیت در آینده است و تا حد زیادی بر پایۀ تجربیات ما از گذشته شکل می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: روانشناسی مثبت‌گرا چیست و چه اهمیتی دارد؟
اهمیت خودباوری و رابطه آن با موفقیت
دربارۀ ارتباط این دو، در نظریات روانشناسی مرتبط با موفقیت خواندیم. در این بخش، کمی موضوع را بازتر می‌کنیم.
اگر اعتمادبهنفس نداشته باشید، همیشه در برخورد با مشکلات و تصمیم‌های بزرگ، به جای نگاه‌کردن به درون، به‌دنبال دیگران هستید و این یکی از خطرات بزرگ برای زندگی هر فردی است.
با خودباوری پایین، افراد بر تصمیم‌گیری شما تاثیر می‌گذارند. در حالی که باید شما تصمیم‌گیرنده اصلی زندگی خود باشید.
اگرچه داشتن مربی و الگو برای انتخاب مسیر درست در زندگی موثر است، ولی تصمیم نهایی را خودتان می‌گیرید. رابطه خودباوری و موفقیت زمانی مشخص می‌شود که در زمان تصمیم‌گیری با اطمینان عمل کنید، حتی اگر دیگران با تصمیم‌های شما موافق نباشند.
مسیری که آن را با اطمینان انتخاب کنید شما را به موفقیت می‌رساند، با وجود مخالفت‌های دیگران، باز هم در آن مسیر حرکت می‌کنید؛ چون به تصمیم خود باور دارید.
چگونه به خودباوری برسیم؟
با توجه به رابطه اعتمادبهنفس و موفقیت لازم است برای داشتن این ویژگی تلاش کنید تا به فردی قدرتمند تبدیل شوید.
برای افزایش اعتمادبهنفس لازم است چند کار مفید انجام دهید:
- ابتدا نقاط قوت خود را بشناسید
- گفت‌وگوهای درونی خود را مدیریت کنید و در طی روز، به‌جای سرزنش کردن خود، مدام به‌خاطر تلاش‌ها و پیشرفت‌هایتان، از خودتان تشکر کنید
- وقتی با موانع برخورد می‌کنید، با خودتان مهربان باشید. شما بزرگ‌ترین دارایی خود هستید و هیچ کس نمی‌تواند مثل خودتان، شما را دلداری دهد
- همیشه برای زندگی اهداف واقع‌بینانه‌ای را تعیین کنید و کمال‌گرایی را کنار بگذارید. اگر برای زندگی خود اهداف غیرممکن و دست‌نیافتنی تعیین می‌کنید، نرسیدن به این آمال‌ها شما را از درون می‌شکند و ناامید می‌کند
- وقتی به‌شدت عصبانی هستید، آرامش خود را حفظ کنید تا بتوانید به شکلی منطقی به موضوع نگاه کنید
- به خاطر داشته باشید که تجربیات منفی گذشته زندگی آینده شما را تعیین نمی‌کند
- در ابراز احساسات، اعتقادات و نیازهای خود محترمانه و به‌شکل مستقیم عمل کنید
- به درخواست‌های غیر منطقی دیگران به‌راحتی «نه» بگویید
- در زندگی تان الگو داشته باشید و از افراد مورد ستایش تان الگو بگیرید
- دایره حمایتی اطراف خود را از خانواده و دوستان بزرگتر کنید
- روی باورهای محدودکننده و صدای منتقد درون خود کار کنید
تغییردادن باور درباۀ خود، کار ساده‌ای نیست. از مشاور یا روانشناس کمک بگیرید یا با بهره‌گیری از دانش و مهارت‌های یک کوچ حرفه‌ای، به چیزی که واقعاً می‌توانید باشید، دست پیدا کنید.
انواع روش‌های تقویت خودباوری
با داشتن اعتمادبهنفس حس بهتری نسبت به خود پیدا می‌کنید. اما چه روش‌هایی برای تقویت باور به خود وجود دارد؟ برخی از بهترین روش‌ها برای تقویت این ویژگی عبارتند از:
نگاه کردن به دستاوردهای خود
یکی از بهترین روش‌های تقویت اعتمادبهنفس، توجه به تغییرات و دستاوردهایی است که در گذشته داشته‌اید. شما چه برتری نسبت به دیگران دارید و در چه شرایطی از آن‌ها سبقت گرفته‌اید؟
این ویژگی‌ها و دستاوردها را یادداشت کنید. یادآوری مداوم هر چیزی که به آن افتخار می‌کنید، می‌تواند حس اعتمادبهنفس را در شما تقویت کند.
فکر کردن به مهارت‌ها و استعدادها
هر کس در یک کار خاص استعداد دارد و قرار نیست همه در همه کارها عالی و مطلوب باشند. پس شما هم باید قبول کنید که تنها در برخی از کارها مهارت و استعداد داربد. در عین حال، باید همین توانایی‌ها را به‌طور مداوم به خاطر بیاورید.
بیشتر بخوانید: رشد فردی چیست؟
تعیین هدف در زندگی
یکی دیگر از مهم‌ترین راه‌های تقویت اعتمادبهنفس، داشتن هدف است که باید راه رسیدن به آن نیز برایتان مشخص و قابل دستیابی باشد.
بهتر است از کارهای کوچکی مثل پختن کیک، بیرون رفتن با دوستان و... شروع کنید. سپس به سراغ کارهایی بروید که همیشه از انجام آن ترس داشته‌اید. برای مثال اگر از رانندگی کردن هراس دارید، همین حالا تصمیم بگیرید آن را یاد بگیرید.
صحبت کردن با خود
همه ما عادت داریم در طی روز با خودمان صحبت کنیم. گفت‌وگوهای درونی تاثیر زیادی بر روی رفتار، شخصیت و روحیات ما دارند.
اگر می‌خواهید از خودتان متنفر شوید، کافی است برای مدت 10 روز، با خودتان تند صحبت کنید یا خود را به‌خاطر اشتباهاتی که همه مرتکب می‌شوند، سرزنش کنید. ذر صحبت کردن با خود، باید مثل بهترین دوستتان با خودتان رفتار کنید.
ایجاد سرگرمی در زندگی
یکی دیگر از بهترین راه‌های تقویت اعتمادبهنفس انتخاب سرگرمی است تا شما را از گوشه‌گیری و انزوا نجات دهد. عکاسی، ورزش کردن، بافتنی کردن، نقاشی یا هر کار دیگری که در انجام آن هنر و استعداد دارید، می‌تواند باعث ایجاد انگیزه و حس مثبت به زندگی شود.
دوره تربیت مدرس شکوفایی شهاب اناری
تقویت اعتمادبهنفس در ظاهر کار ساده‌ای است، اما در واقعیت یک فرایند طولانی‌مدت است که به تمرین و دانش کافی نیاز دارد.
در ابتدا شما باید روی ذهن خود مسلط شوید تا بتوانید گفت‌وگوهای درونی و افکارتان دربارۀ خود را تغییر دهید.
دوره تربیت مدرس شکوفایی آکادمی شهاب اناری بهترین راهکارها را برای تقویت اعتمادبهنفس و محقق کردن بهترین نسخه از خودتان ارائه می‌دهد.
در این دوره موارد زیر به شما ارائه خواهند شد:
- هفت سطح آگاهی و بلوک‌های ذهنی
- احساسات مثبت
- درگیری و غرقگی
- ارتباطات انسانی
- معنا و رسالت
- رسیدن به هدف
شما با کمک این دوره می‌توانید هفت سطح آگاهی و بلوک‌های ذهنی خود را بهتر بشناسید و روی آن کنترل دقیق داشته باشید. همچنین اگر می‌خواهید بدانید احساسات منفی چطور زندگی و شخصیت شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث کاهش اعتمادبهنفس می‌شوند، به این دوره نیاز دارید. اگر چنانچه به دوره توسعه فردی، دوره کوچینگ و یا دوره روانشناسی مثبت علاقه مند هستید می توانید محتوای این صفحات را مطالعه نمایید تا با دوره های آکادمی ستاره شمال بیشتر آشنا شوید.
