توسعه فردی چیست؟

در دنیای مدرن امروزی، بسیاری از افراد گرفتار روتین‌های تکراری زندگی می‌شوند. هر روز با بیدار شدن از خواب، کارهای روزانه مثل چای یا قهوه درست کردن، رفتن به محل کار و برگشتن به خانه و… زندگی را سپری می‌کنند. شاید در مسیر بازگشت به خانه به این فکر کند که برای شام چه درست کند و شب هنگام پس از تماشای یک قسمت از یک سریال تلویزیونی، به رختخواب برود. این چرخه تکراری ممکن است به مرور زمان منجر به احساس یکنواختی و درجازدن شود.

توی چنین شرایطی ممکن است احساس کنید که اهداف و رویاهای زندگیتان از شما فاصله گرفته‌اند و خبری از روزهای خوب و زندگی جذاب نیست. اما خوب است که بدانید شما تنها نیستید و تقریباً همه افراد، حداقل یک بار در زندگی این احساس را تجربه می‌کنند. راه‌حل این مشکل در چیزی نهفته است که به آن توسعه فردی می‌گویند. اما توسعه فردی چیست و چگونه می‌توان با انجام آن به روزهای خوب و رویاهای زندگی برسیم؟ در این مقاله از وبسایت آکادمی شهاب اناری، می خواهیم به این موضوع بپردازیم.

تعریف توسعه فردی چیست؟

برای اینکه بدانیم توسعه فردی چیست و چه کارهایی باید برای توسعه شخصی انجام بدهیم، ابتدا باید به تعریف دقیق توسعه فردی بپردازیم. توسعه فردی فرآیندی آگاهانه، سیستماتیک و پیوسته است که به هر فرد (شخص) کمک می‌کند تا با بهبود مهارت‌ها، دانش، نگرش، و رفتارهای خود، از ظرفیت‌های بالقوه‌اش به بهترین نحو بهره ببرد و به اهداف خود در زندگی دست یابد.

 به طور ساده می توان گفت، توسعه فردی (personal development) به معنای: نگاه به درون و تمرکز بر بهبود مستمر خود است. همان‌طور که از نام آن مشخص است، توسعه فردی کاملاً فردی و اختصاصی است. این به این معناست که مسیر رشد و پیشرفت هر فرد با دیگران متفاوت است؛ چراکه نیازها، اهداف، و ارزش‌های هر شخص منحصر به خود اوست. پاول ویلیس به زیبایی این موضوع را چنین بیان می‌کند: «نیازهای امروز من برای توسعه فردی نه‌تنها با نیازهای دیگران، بلکه با نیازهای خودم در سال گذشته و حتی ده سال قبل نیز متفاوت است.»

6 نقل قول از افراد موفق و مشهور درباره توسعه فردی

Why are you going to choose failure when success is an option? -Jillian Michaels

چرا شکست را انتخاب می کنی وقتی موفقیت هنوز یک گزینه است؟

There is nothing noble in being superior to your fellow man; true nobility is being superior to your former self.  –Ernest Hemingway

هیچ شرافتی در برتری نسبت به دیگران نیست. شرافت واقعی در بهتر بودن از نسخه قبلی خودت است.

If there is no struggle, there is no progress. -Frederick Douglass

اگر تقلایی نباشد، پیشرفتی هم نیست.

Whatever makes you uncomfortable is your biggest opportunity for growth. -Bryant McGill

هر چیزی معذب ات می کند، بزرگترین فرصت رشدی توست.

The only way to do great work is to love what you do. If you haven’t found it yet, keep looking. Don’t settle. Steve Jobs-

تنها راه انجام کارهای بزرگ این است که عاشق کارت باشی. اگر هنوز پیدایش نکرده ای، جستجویت را ادامه بده. به کم راضی نشو.

Recognizing that you are not where you want to be is a starting point to begin changing your life. -Deborah Day

تشخیص اینکه در جایی که باید باشی  نیستی، نقطه شروع متحول کردن زندگی ات است.

برنامه توسعه فردی چیست؟

برنامه توسعه فردی، کارهایی است که هر فرد برای خود طراحی می‌کند تا مشخص کند چه توانمندی‌ها، مهارت‌ها و شایستگی‌هایی را در آینده قصد دارد تقویت کند. این برنامه می‌تواند اهداف مختلفی داشته باشد، از جمله:

• بهبود کیفیت زندگی از طریق تقویت مهارت‌های زندگی
• پیدا کردن فرصت‌های شغلی بهتر پس از فارغ‌التحصیلی
• پیشرفت در مسیر شغلی برای در هر شغلی که هستید: مدیر، مدرس و حتی فریلنسر

اهمیت رشد و توسعه فردی

مهارت‌های توسعه شخصی به شما کمک می‌کنند تا از طریق خودآگاهی به درک عمیق‌تری از خود برسید و متوجه شوید که چه کسی هستید و چه اهدافی در زندگی دارید. اولین گام در مسیر توسعه فردی این است که بدانید به دنبال چه چیزی در زندگی هستید.

طبق نظریه‌های روان‌شناسی مثبت (positive psychology)، رسیدن به شادکامی و عملکرد حداکثری از طریق نوع خاصی از تفکر و رفتار امکان‌پذیر است که انسان را به خودشکوفایی در همه جنبه‌های زندگی می‌رساند. نگرش ما نسبت به مقوله تحول فردی نیز برگرفته از همین دیدگاه مثبت‌گرا است که بر جنبه‌های مثبت زندگی و آنچه که به زندگی ارزش زیستن می‌دهد، تأکید دارد.

در ادامه به برخی از دلایل اهمیت توسعه فردی اشاره می‌کنیم:

چرا توسعه فردی مهم است؟

توسعه فردی تأثیرات بسیاری بر زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد دارد. در ادامه به چندین مزیت مهم آن اشاره می‌کنیم:

ایجاد انگیزه

انگیزه در زندگی شخصی و اجتماعی، به خودی خود شکل نمی‌گیرد. حتی کسانی که انگیزه زیادی در زندگی دارند، گاهی نیاز دارند تا اهداف خود را مرور کنند و مطمئن شوند در مسیر درستی قرار دارند. توسعه فردی با شفاف‌سازی مسیر، به افزایش انگیزه کمک می‌کند.

شکوفایی استعدادهای نهان

توسعه فردی به شما کمک می‌کند درباره نقاط قوت خود فکر کنید و مهارت‌هایی که تا به حال نمی‌دانستید، در خود کشف کنید. تمرکز روی مهارت‌ها و استعدادهایی که دارید، مثل یک نقشه راه برای رسیدن به موفقیت عمل می‌کند.

تقویت مهارت‌های فعلی

اینکه از زاویه بالا به خودتان و کارهایتان نگاه کنید، باعث می‌شود متوجه نقاط ضعف و قوت فعلی خود بشوید. یکی از دلایل پیشرفت فردی، بهبود مهارت‌های فعلی است. بنابراین با تکنیک‌های توسعه فردی می‌توانید متوجه شوید در کجای کار قوی هستید و حتی می‌توانید بهتر عمل کنید.

افزایش اعتماد به نفس

تمرکز روی خود می‌تواند در نهایت اعتمادبه‌نفس را هم افزایش دهد. به‌خصوص اگر در مسیر حرفه‌ای خود توسعه فردی را پیش بگیرید، این موضوع در موفقیت شغلی شما تاثیر مثبتی می‌گذارد؛ مثلا اگر متوجه شوید توانایی قانع کردن مشتری را دارید، تجربه بهتری هم در فروش خواهید داشت و ارتباط شما با مدیرتان هم بهبود پیدا می‌کند.

بهبود خودآگاهی

توسعه فردی به افراد کمک می‌کند تا به درون خود نگاه کنند. این موضوع خود باعث می‌شود دیگر دچار ملال روزانه نشوید. همچنین باعث می‌شود به روتین زندگی و عادات خود فکر کنید. فکر کردن درمورد ارزش‌ها و باورهای اصلی کمک می‌کند تا شادی و رضایت عمیق‌تر و معنادارتری را تجربه کنید.

افزایش خلاقیت

توسعه شخصی به ارتقای خلاقیت در کار و زندگی شخصی هم کمک زیادی می‌کند. با تغییر در طرز فکر، می‌توانید خلاقیت را در تمام جنبه‌های زندگی وارد کنید.

افزایش تاب‌آوری

زندگی پر از چالش‌ها و تجربیات تلخ است. توسعه فردی شما را برای مقابله با این چالش‌ها آماده‌تر می‌کند و تاب‌آوری شما را در برابر سختی‌ها افزایش می‌دهد. با این آمادگی، می‌توانید موانع را راحت‌تر پشت سر بگذارید.

هدف توسعه فردی چیست؟

به‌طور کلی اهداف توسعه و توسعه فردی بر دستیابی فرد به رشد و پیشرفت شخصی در یک بازه زمانی مشخص تمرکز دارد. این اهداف ممکن است در حوزه‌های مختلفی از جمله تحصیلات، شغل و حرفه فرد، روابط شخصی، بهداشت و سلامت جسمی، رشد روحی و روانی و… تعریف شوند. برخی از اهداف توسعه فردی عبارتند از:

• مدیریت زمان
• استفاده کمتر از شبکه‌های اجتماعی
• خودمراقبتی
• سبک زندگی سالم‌تر
• تمرین زندگی در لحظه
• ایجاد تعادل بین کار و زندگی
• تقویت اعتمادبه‌نفس
• بهبود مهارت‌های ارتباطی
• گوش دادن فعالانه
• سحرخیز شدن

ابعاد توسعه فردی

برای روشن‌تر شدن موضوع، از هرم مازلو کمک می‌گیریم؛ به عقیده مازلو، زمانی فرد می‌تواند به حداکثر پتانسیل خود برسد که نیازهای اساسی او رفع شده باشد؛ یعنی رسیدن به خودشکوفایی به این معنی است که ما در قدم اول به بالاترین سطح خودآگاهی، اعتمادبه‌نفس و رشد شخصی رسیده باشیم.

طبق هرم مازلو، ما برای رسیدن به توسعه فردی، باید به پنج حوزه توجه کنیم:

رشد ذهنی

رشد ذهن از طریق چند روش صورت می‌گیرد؛ مثلا یادگیری چیزهای جدید و رشد شغلی؛ به طور مثال گذراندن یک دوره نویسندگی خلاق به تقویت عضلات خلاق ذهن کمک زیادی می‌کند. رشد ذهنی می‌تواند از طریق هر چیزی مثل دوره‌های آموزشی یا حتی مراقبه صورت بگیرد.

رشد اجتماعی

ارتباطات و روابط اجتماعی برای هر نوع پیشرفت فردی ضروری است؛ چراکه انسان موجودی اجتماعی است و برای یادگیری و رشد شخصی به این ارتباط نیاز دارد. از طریق ارتباطات اجتماعی می‌توانید مهارت‌های مهمی به دست آورید؛ مثل مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله.

رشد معنوی

چه فردی مذهبی باشید و چه نباشید، توسعه فردی با معنویت در ارتباط است. البته اینجا معنویت با دین‌داری ارتباطی ندارد؛ منظور ما از این کلمه این است که فرد بتواند درک عمیق‌تری از دنیای اطرافش داشته باشد. این درک به شما کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسید و ارزش‌های درونی‌تان را کشف کنید.

رشد عاطفی

رشد فردی اغلب با هوش هیجانی همراه است. هوش هیجانی در ساده‌ترین حالت خود با توانایی درک احساسات همسو است و فراتر از آن، درک اینکه چه چیزی به احساسات و افکار ما جهت می‌دهد.

رشد فیزیکی

یک بدن سالم، ذهنی سالم را تغذیه می‌کند. در واقع بین سلامت جسمانی، روانی و عاطفی ما پیوند عمیقی وجود دارد. یکی از جنبه‌های رشد و توسعه فردی روی سلامت جسمانی تمرکز دارد؛ مثل تغذیه مناسب، خواب کافی، ورزش منظم و… . وقتی بدن سالمی داشته باشید، به احتمال زیاد ذهن متمرکزتری هم خواهید داشت.

توسعه فردی را از کجا شروع کنیم؟

توسعه فردی هم مثل هر هدف دیگری، به یک برنامه منظم نیاز دارد. با ایجاد یک برنامه می‌توانید خیلی سریع‌تر به اهدافتان دست پیدا کنید. دکتر اناری یک دوره رایگان توسعه فردی برای علاقه مندان به این حوزه تولید کرده است. با ثبت نام رایگان در این دوره، همین امروز می توانید بدون پرداخت هزینه و فقط با علاقه و پشتکار خودتان توسعه فردی را شروع کنید.

در ادامه پنج مرحله شروع یک برنامه توسعه فردی را مرور می‌کنیم:

1. ارزیابی

در قدم اول چند دقیقه وقت بگذارید و فقط به موقعیتی که در حال حاضر هستید فکر کنید. به این فکر کنید که نقاط قوت شما چیست و در چه زمینه‌هایی قصد دارید پیشرفت کنید؟ پیشرفت و رشد را دقیقا در چه چیزهایی تعریف می‌کنید؟ با پاسخ دادن به این سوالات می‌توانید خیلی روشن‌تر و دقیق‌تر زمینه‌هایی که نیاز به پیشرفت دارند شناسایی کنید.

2. برنامه‌ریزی

برای تنظیم یک برنامه منسجم و کارآمد باید حتما از یک کوچ یا مشاور کمک بگیرید. چون پرسیدن سوالات دقیق و داشتن یک برنامه با ساختار مناسب به اجرای بهتر آن کمک زیادی می‌کند.

3. تعیین اهداف

با مشخص کردن هدف، سعی کنید یک روتین روزانه برای خود ایجاد کنید که شامل عادات جدید می‌شود. برای این کار از وسایلی استفاده کنید که هدف اصلی را به شما یادآور می‌شوند. به طور مثال مت یوگای خود را کنار تخت بگذارید تا اولین چیزی که موقع بیدار شدن به چشمتان می‌خورد آن باشد. با این کار هیچ موقع فراموش نمی‌کنید که بعد از بیدار شدن حرکات کششی انجام دهید.

4. پیدا کردن مشوق

گاهی اوقات، داشتن کسی که حواسش به شما باشد، کمک زیادی در رسیدن به هدف می‌کند. به‌خصوص اگر با آن فرد اهداف مشترک داشته باشید و از یکدیگر حمایت کنید.

5. بررسی نتایج

برای خودسازی هیچ چیز به اندازه صادق بودن با خود مهم نیست. صداقت هم به سطح مناسبی از خودآگاهی نیاز دارد. برای بررسی نتایج می‌توانید از دوستان، خانواده یا حتی همکاران خود کمک بگیرید. به این شکل که درمورد تغییراتی که در مدت زمانی خاصی داشتید از آن‌ها بازخورد بگیرید.

مهم‌ترین مهارت‌ های توسعه فردی

اگر هنوز نمی‌دانید از کجا شروع کنید، می‌توانید از یک مشاور یا کوچ کمک بگیرید؛ کوچ توسعه فردی به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های کلیدی‌تان را شناسایی کنید و با تقویت آن‌ها در مسیر رشد قرار بگیرید. بعضی از مهم‌ترین مهارت‌های توسعه فردی که می‌توانید روی آن‌ها تمرکز کنید شامل موارد زیر می‌شوند:

• مهارت‌های ارتباطی و بین‌فردی
• مهارت حل مسئله
• مراقبت از خود و خوداندیشی
• تعارض و حل تعارض
• آینده‌نگری
• مهارت‌های سازمانی
• کار تیمی و همکاری
• خودآگاهی

دوره تربیت مدرس شکوفایی آکادمی شهاب اناری

اگر می خواهید به‌عنوان یک مدرس توسعه فردی و سازمانی، با به‌روزترین ابزارها، تکنیک‌ها و آموزش‌های مربوط به رشد و توسعه فردی آشنا شوید و به خودتان و دیگران برای بهبود و رشد شخصی کمک کنید، دوره روانشناسی مثبت آکادمی شهاب اناری برای شما است.

این دوره که پایه و اساس آن روانشناسی مثبت گرا است، برای تمام کسانی که به توسعه فردی علاقه‌ دارند مناسب است؛ کسانی مثل کوچ‌ها، مشاوران، روان‌شناس‌ها، معلم‌ها، مدیران کسب‌وکار، مربی‌های ورزشی و حتی دانشجویان. با شرکت در این دوره از پشتیبانی حرفه‌ای اعضای هیئت علمی هم برخوردار خواهید شد که در تمام طول دوره به سوالات شما پاسخ می‌دهند.

سرفصل‌های این دوره شامل مباحث علمی و کاربردی حول محور شکوفایی و افزایش عملکرد است و کاملا با جملات زرد انگیزشی تفاوت دارد. فارغ‌التحصیلان این دوره، با محتوا و مدرک بین المللی ICF که دریافت می کنند، می‌توانند دوره توسعه فردی و سازمانی را برای عموم و صاحبان کسب‌وکارها برگزار کنند. کافی است هفته‌ای سه یا چهار ساعت برای خودسازی خود زمان بگذارید تا شاهد نتایج فوق‌العاده آن باشید.