کوچینگ و منتورینگ چیست؟ تفاوت کوچینگ و منتورینگ

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که برای رشد شخصی یا حرفه‌ای خود نیاز به یک کوچ دارید یا یک منتور؟ تفاوت کوچینگ و منتورینگ چیست و کدام یک می‌تواند به شما در رسیدن به اهدافتان کمک بیشتری کند؟

در دنیای امروز، بسیاری از افراد به دنبال بهبود مهارت‌ها و دستیابی به موفقیت‌های بزرگ‌تر هستند. اما یکی از سوالات کلیدی که اغلب با آن مواجه می‌شوند، انتخاب بین کوچ و منتور است. هر کدام از این دو رویکرد، مسیر متفاوتی را برای پیشرفت و توسعه فراهم می‌کنند. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های اساسی بین کوچینگ و منتورینگ می‌پردازیم تا بتوانید با دیدی روشن‌تر و آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید که کدام روش برای شما مناسب‌تر است.

کوچینگ چیست؟

 برای اینکه بدانیم کوچینگ چیست و اصول کوچینگ چه چیزهایی است، به سراغ بزرگترین نهاد بین المللی کوچینگ یعنی ICF می رویم.

طبق تعریف ICF: کوچینگ یعنی مشارکت با مراجع در فرایندی تفکر برانگیز و خلاقانه که به او الهام می بخشد تا پتانسیل شخصی و حرفه ای خود را به میزان حداکثری، عملی کند.

در این تعریف لازم است به چند نکته توجه کنیم.

• در کوچینگ، کوچ (کوچ کیست؟) که متخصص فرایند کوچینگ است با استفاده از تمامی مهارت های خود، زمینه را برای آگاهی مراجع (کوچی) فراهم می کند تا او انتخاب لازم برای اقدام خود را در نظر بگیرد.
• در این فرایند، تمام تمرکز روی مراجع می باشد و موضوع هر جلسه توسط او انتخاب می شود.
• درواقع کوچ طی یک همکاری برابر کمک می کند تا با ایجاد فضای امنیت و اعتماد، مراجع بدون قضاوت شنیده شود و همچنین از طریق سوالات قدرتمندی که کوچ مطرح می کند، فضای شکوفایی برای آگاهی مراجع فراهم می شود.
• هیچ راهکاری از سمت کوچ داده نمی شود به این دلیل که نگاه و باور او بر توانمندی مراجع، معطوف است ( باور بر توانا، خلاق و کامل بودن مراجع).
• غالبا کوچ تا رسیدن به هدف مشخص شده در قرارداد با مراجع همراه است. خوب است بدانیم، تمرکز فرایند کوچینگ بر راه حل است.

چه موقع به کوچینگ نیاز داریم؟

خالی از لطف نیست که بدانیم عموما در سه موقعیت یک فرد نیاز به کوچ پیدا می کند:

• وقتی که فرد در ابتدای مسیر رسیدن به هدف خود هست و به این همراهی نیاز دارد تا یک نگاه ناظر بیرونی، باعث آگاهی او شود.
• زمانی که فرد دچار چالش شده و برای آگاهی از چگونگی برخورد با مانع، از کوچ کمک می گیرد.
• زمانی که فرد در مسیر رسیدن به هدف درحرکت است اما حضور کوچ اینجا می تواند نقش یک کاتالیزور را داشته باشد و به حرکت او سرعت ببخشد.

قطعا منظور ما از کوچ در این مقاله، کوچ حرفه ای و صلاحیت دار است که به تعریف کوچینگ، کد اخلاقی کوچینگ و شایستگی های بنیادی مسلط می باشد. در ادامه مقاله سعی شده که با نمونه مثال هایی، شاهد این مفاهیم به وضوح باشیم. در آموزش رایگان کوچینگ شهاب اناری میتوانید ورود به دنیای کوچینگ را به طور اصولی و رایگان آغاز کنید.

منتورینگ چیست؟

در فرایند منتورینگ، مراجع (mentee) به سراغ منتور می آید تا از تجربیات او در مسیری که پشت سر گذاشته، استفاده کند. پس منتور، فرد باتجربه و موفق و متخصص در یک حیطه مشخص می باشد که در این فرایند، اطلاعات خود را در اختیار مراجع قرار می دهد. مراجع که در مسیر خود دچار چالش شده از منتور درخواست راهکار دارد. در مقاله ای به طور کامل تعریف منتورینگ و اینکه منتور کیست و چه کار می کند را تشریح کرده ایم.

رویکرد منتورینگ

همانطور که مشخص است نوع رابطه به دلیل تجربه ی بیشتری که منتور دارد، رابطه برابر نیست و نگاه از بالا به پایین حاکم است. قطعا انتظاری که از منتور وجود دارد، این است که فردی مسلط و دارنده اطلاعات کامل در زمینه تخصصی خود باشد. اینجا منتور به دلیل منتقل کردن مستقیم تجربیات به مراجع نیاز است که بیشتر صحبت کند. منتور راهکارهای لازم را طبق تجربه و براساس شرایطی که از مراجع می بیند، دراختیار او قرار می دهد و خود مراجع وظیفه انجام آنها را برعهده دارد.

برای شفافیت بیشتر این روش هم، به مثال هایی در ادامه اشاره شده است.

مثالی از تفاوت کوچینگ با منتورینگ (مثال تحصیلی)

برای اینکه تفاوت کوچینگ و منتورینگ را به خوبی درک کنید، اینکار را با یک مثال از یک جلسه واقعی کوچینگ و مقایسه آن با یک جلسه منتورینگ مقایسه می کنیم. در این مثال میتوانید فضای ارتباط و رویکردهای هر دو روش را به خوبی درک کنید.

جلسه واقعی کوچینگ

فردی را در نظر بگیرید که برای دریافت کوچینگ تحصیلی به یک کوچ تحصیلی مراجعه کرده است. برای اینکه شاهد یکی از جلسات این مراجع باشیم، ابتدا کمی از داستان او را می خوانیم.

جلسه صفر یا جلسه مقدماتی: : تعیین هدف و انتظار مراجع

مراجع: من سال دیگه کنکور دارم و خب هدفم رو مشخص کردم. برای رسیدن به این هدف باید رتبه زیر 500 منطقه مون بیارم. می دونم که این مستلزم یه برنامه ریزی و پایبندی به اون از طرف خودم هست. اما حس می کنم داشتن یک کوچ توی این مسیر می تونه به من کمک کنه تا با آگاهی بیشتری قدم بردارم و بتونم موانع مسیر رو شناسایی کنم، به همین خاطر خواستم از خدمات یک کوچ استفاده کنم.

مراجع و کوچ با یکدیگر قرارداد بستند و حالا روایت از یک جلسه این فرایند:

بررسی چالش مراجع

کوچ: امروز دوست داری درمورد چه موضوعی صحبت کنیم؟

مراجع: راستش الان که پنچ ماه به کنکور مونده، حس می کنم در جای درستی هستم و تقریبا از نتایج آزمون های آزمایشی خودم رضایت دارم اما چالشی که الان دارم، احساس خستگی که در اکثر اوقات تجربه اش می کنم. واقعا نمی دونم دلیلش چیه. امروز دوست دارم روی این قضیه کار کنیم. اینکه متوجه بشم ریشه این خستگی از کجاست که بتونم برطرفش کنم.

کوچ: به نظر می رسه از بابت مسیر حرکتت، شرایط پایداری رو تجربه می کنی، این آرامش از چهره ات و همین طور صدات دریافت می کنم. اما از احساس خستگی گفتی، یکم بیشتر برام توضیح بده، لطفا.

مراجع: آره واقعا شرایط درسیم میشه گفت خیلی خوبه، اما حس می کنم اگر این خستگی رو اینجا و در این مقطع برطرف نکنم، باعث میشه تا پایان مسیر، عملکردم تحت تاثیر قرار بگیره. اگر بخوام بیشتر بگم، می دونید ساعت مطالعه ام تغییری نکرده و خب من کلا در سال های تحصیلی گذشته هم این مرور و جمع بندی رو برای درس های خودم داشتم.

منظورم این هست که فکر نمی کنم حجم مطالب و این سبک درس خوندن، علت ماجرا باشه. می دونید چیه، انگار حس می کنم تا این قسمت از مسیر هم که قدم برداشتم از انرژی حاصل از نتیجه ام بوده که به من قوت بخشیده. نمی دونم اصلا گاهی اوقات به خودم میگم که شاید این خستگی، طبیعی باشه.

استفاده از تکنیک شبیه‌سازی

کوچ: خب مشخصه که این موضوع برات خیلی مهمه، چون به شکل های مختلف بررسی کردی. تبریک میگم بهت که مثل همیشه با دقت و ریزبینی به مساۀل نگاه می کنی. یه دونده رو درنظر بگیر که به طور مرتب در حال تمرین هست برای ادامه مسیر پیشرفت خودش. اگه تو اون دونده باشی، برای پیشرفت مستمر به چه مواردی نیاز داری؟

مراجع: مثال جالبی بود. سعی کردم خودم بذارم جای اون دونده (بعد از چند لحظه سکوت) خب راستش به نظرم چنین فردی باید زیر نظر یه مربی خوب کار کنه تا بازخورد بگیره و متوجه اشکالات خودش بشه.

کوچ: خیلی خوبه. دیگه چی به ذهنت میرسه؟

مراجع: خب راستش برای یه ورزشکار، فکر می کنم داشتن رژیم غذایی و استراحت منظم خیلی مهم باشه. الان تا اینجا که شبیه سازی می کنم، می بینم من همه این موارد رو در اشل خودم رعایت می کنم و از افراد متخصص در هر حیطه هم کمک می گیرم.

کوچ: خیلی خوبه. ممنونم به خاطر این ذهن باز. اما کنجکاوم بدونم به نظرت آیا موارد دیگه ای هم هست؟

مراجع به چندین مورد دیگه هم اشاره می کنه و با هم مکالمه رو ادامه میدن تا اینکه…

کشف علت اصلی چالش

مراجع: خب الان که همه این موارد رو کنار هم میذارم، می بینم به نوعی در هر مسیر پیشرفتی، نیاز به این موارد هست و من هم در حال رعایت و اجرای انها هستم. اما می دونید چی برام جالب بود اینکه من به خواب خودم توجه درستی نداشتم. یعنی می دونم که یه خواب نرمال برای سن من، هفت تا نه ساعت هست، اما همیشه می گفتم کم خوابی به صورت کوتاه مدت اشکالی نداره.

اما الان که همه ی جنبه ها رو در قالب دونده بررسی کردیم و موضوع خودم رو شبیه سازی کردم، دیدم واقعا تنها موردی که باعث این خستگی و کسالت در من شده، فقط خواب کم هست. الان خیلی حس خوبی دارم چون علت رو پیدا کردم. حالا میرم سراغ تغییر روند.

کوچ: این انرژی رو من هم ازت دریافت کردم و به خاطر این حس ماجراجویی و صبری که در این مسیر برای رسیدن به مقصد داشتی، بهت تبریک میگم. به خواب اشاره کردی و تغییری که می خوای انجام بدی، برنامه ات چیه؟

تعیین اقدام عملی

مراجع: خب می خوام الان با ساعت خوابم شروع کنم و بعد روی ساعت بیدار شدنم. یعنی در حال حاضر، شب ها ساعت دوازده میرم سراغ نوشتن برنامه فردا و بعد می خوابم، الان می خوام این زمان رو یک ربع تغییر بدم و روی 11:45 بذارم.

کوچ: خب قدم اول رو هم که خیلی آگاهانه  مثل جلسات قبل، انتخاب کردی. به نظر خودت هم این کار شدنیه؟

مراجع: بله بله کاملا. چون زمان کمی رو برای تغییر درنظر گرفتم. از پس یک ربع برمیام. به کار خاصی هم برای انجامش نیاز ندارم.

تعهد به تغییر

کوچ: عالیه. از کی شروع می کنی؟

مراجع: همین امشب

کوچ: چطور به این تصمیم متعهد می مونی؟

مراجع: فردا صبح به شما مسج می دم.

نتیجه‌گیری و بینش مراجع

کوچ: چیز دیگه ای هست که دوست داشته باشی، اشاره کنی؟

مراجع: واقعا ممنونم. چون اخر همه جلسات یه نکته پررنگ، جدای از موضوع برام جالب میاد، دوست داشتم توی این جلسه هم، این نکته رو بگم. شاید با یه تشبیه بگم، بهتر باشه. من داشتم برای پیدا کردن راهکار برای حل چالشم، انگار با یه ذره بین روی یه زمین پهناور میگشتم. اما شما توی این جلسه به من دید متفاوتی دادید، اینکه انگار سوار هلیکوپتر باشم و از بالا با دید وسیع تری ببینم. من این قضیه رو در شرایط مختلف مسیر زندگی، قطعا مورد توجه قرار میدم.

کوچ: خیلی عالیه. ممنونم که مثل همیشه با من همراه شدی. راستی تو ذهن خیلی خلاقی داری.

مراجع: منم از شما ممنونم.

شما در این قسمت، بخش هایی از یک جلسه کوچینگ واعی را دیدید. رعایت اصول حرفه ای کوچینگ کمک کرد تا مراجع به آگاهی و درنتیجه، اقدام موردنظر خودش، برسه.

جلسه واقعی منتورینگ: مکالمه منتور و مراجع

حالا، در این قسمت، به یک جلسه منتورینگ تحصیلی می پردازیم تا شما با ویژگی های یک منتور که در ابتدا به آن اشاره شد، آگاهی پیدا کنید.

درنظر بگیرید همان مراجع قبلی، متقاضی دریافت منتورینگ تحصیلی نیز هست ( برای پرداختن به مطالب اصلی، از بیان مجدد داستان مراجع صرف نظر می کنیم.)

مراجع چون هدف بسیار مهمی دارد، مایل است از تجربه ی فردی که این مسیر را طی کرده، مطلع شود و با او در ارتباط باشد. به همین خاطر با جستجویی که انجام داد، متوجه شد یکی از دانشحویان ترم یک همان دانشگاه و رشته ای که او مایل است انتخاب کند، منتورینگ انجام می دهد. به همین خاطر با او ارتباط برقرار کرد و بعد از گفتگوهای اولیه، جلسات را شروع کردند. حالا قصد دارم تا شما را دعوت کنم که خواننده روایت بخش های اصلی یک جلسه آنها باشید.        

بررسی پیشرفت مراجع

  منتور: خوشحالم که دوباره می بینمت، توی این مدت چطور پیش رفتی؟

  مراجع: ممنونم، منم همین طور. خب اول بگم روزی 10 ساعت مطالعه رو فیکس کردم. اون تناسبی رو که با هم درمورد ساعت مطالعه صحبت کردیم که باید بین دروس تخصصی و عمومی رعایت بشه، درنظر گرفتم. تعداد تست های روزانه ای رو که مشخص کرده بودیم، انجام میدم. الان که میرم کتابخونه، خیلی شرایطم بهتر شده. واقعا فکر می کنم، متمرکزتر شدم.

بررسی چالش‌های موجود

منتور: خیلی خوبه. پس سعی کن اگر با این روالی که داری پیش میری، برات مناسبه. استمرار داشته باشی و حفظش کنی. توی این مدت، موردی بوده که فکر کنی مانع روند رشدی تو میشده؟

مراجع:  این روال به نظرم خیلی خوب داره پیش میره. فقط من چالشم توی زبان حل نشده. همیشه برای سه تا ریدینگ اخر وقت کم میارم. حتی توی این آزمون آخر هم، اینطوری شد.

بازخورد منتور

منتور: ببین طبق بازخوردی که چند جلسه قبلی ازت گرفتم و با هم چک کردیم، حس می کنم تکنیک هایی رو که بهت گفتم مثلا با skim کردن، شروع کنی و باقی موارد رو کامل رعایت نکردی. درست متوجه شدم؟

مراجع: خب اره. حس می کنم هنوز براساس روش قبلی که توی ذهنم هست، جلو میرم.

پیشنهاد تکنیک‌های بهبود

منتور: این دفعه اول skim کن و بعد سوالات رو بخون و بعد جوابشون رو scan کن.

مراجع: این دفعه فقط چهار سوال رو درست جواب دادم. عملا اینطوری بگم که من درصد زبانم فقط از لغات هست. حق با شماست. اگر نکاتی رو که شما گفتید، انجام بدم هم زمان رو ذخیره می کنم برای چک سوالاتی که جواب ندادم و هم حس بهتری نسبت به درس زبانم پیدا می کنم.

تقویت انگیزه

منتور: خوبه. برای شروع سعی کن یه ریدینگ در روز به همین شکل تمرین کنی. این هفته فقط روی پنج تا تکنیک اول که گفتم، تمرکز کن. باقی موارد برای وقتی که روی این ها مسلط شدی. ببین توی زبان، درصد لغاتت خوبه، اگر بتونی از ریدینگ هم، درصد بگیری، توی نتیجه ات کامل تفاوت می بینی. من دو تا کارنامه می فرستم که کامل این قضیه برات قابل درک بشه، تا با انگیزه بتونی این قضیه رو جلو ببری.

مراجع: واقعا ممنونم. بله حتما همونطور که گفتید، انجام میدم. بقیه روتین هایی هم که قبلا گفتید رو ادامه میدم.

 مثالی از کوچینگ و منتورینگ در حوزه کسب و کار

فردی که صاحب یک کسب و کار است، برای تقویت برند، رشد درآمد، گسترش مجموعه و تیم خود و باقی مواردی که هر صاحب بیزنسی، دغدغه آن را دارد به سراغ یک بیزینس کوچ یا منتور می رود. در این قسمت شاهد خلاصه ای از این جلسات خواهید بود.

شروع جلسه: تعریف هدف و بررسی چالش‌های فعلی

جلسه با بیزینس کوچ بعد از صحبت های اولیه

کوچ: این جلسه چی توی ذهنت میگذره؟

مراجع: راستش همون طور که در جریان هستید من قراره پیش ثبت نام یه دوره یک ماهه آموزشی رو، شروع کنم. خب جدای از اینکه استرس زیادی دارم، چون تا الان تجربه اش نداشتم و همیشه به صورت ساعتی، دانش پذیر داشتم. این نکته برای من در حال حاضر پر رنگ هست که از کجا شروع کنم. به نظرم این جلسه درمورد این صحبت کنیم.

کوچ: اینطور که متوجه شدم انتخاب اینکه چه راهی برای اعلام دوره ات مناسبه، ذهنت رو مشغول کرده. درعین حال تجربه جدیدی هست، حق داری که این استرس داشته باشی و کاملا طبیعیه. به نظرت این جلسه رو از کجا شروع کنیم؟

بررسی موانع ذهنی: شناخت گفتگوهای ذهنی مراجع

مراجع: خب من توی ذهنم، انگار یه دور همه راه ها رو امتحان کردم. اما چیزی که به نظرم خوب باشه، پیدا نکردم.

کوچ:کنجکاوم بدونم دقیقا اون زمان چی از ذهنت میگذشت که اجازه نمیداد یک راه رو انتخاب کنی؟

کاوش عمیق‌تر: تحلیل افکار و احساسات

مراجع: خب راستش من توی این زمینه، گفتگوهای ذهنی زیادی دارم…

بعد از همراهی لازم کوچ و به کارگیری مهارت ها، گفتگو به اینجا می رسد:

مراجع: الان که فکر می کنم، من این قدر این موضوع رو در ذهنم بزرگ کرده بودم که باعث شده بود تا تقاضایی که افراد از من به خاطر برگزاری دوره داشتن رو نادیده بگیرم و اصلا متوجه این همه بازخورد مثبت نبودم. نگاه کردن به این روی سکه، به من اجازه داد تا این فرصت رو به خودم بدم که برای اولین بار این قدم رو بردارم.

تغییر دیدگاه: دستیابی به بینش جدید

کوچ: الان چه احساسی داری؟

مراجع: باورتون میشه حس می کنم انگار یه انرژی به من تزریق شده. این حس که می تونم به تعداد افراد بیشتری از طریق دوره خودم کمک کنم، باعث شده حس خیلی خوبی داشته باشم.

تعیین قدم‌های بعدی: ایجاد برنامه عمل

کوچ: خیلی خوبه. تبریک میگم به خاطر این دستاورد. منم این انرژی رو ازت دریافت کردم. خب قدم اولی که قصد داری انجام بدی، چیه؟

مراجع: ممنونم از شما. راستش الان به این نتیجه رسیدم، از افرادی که اطلاعات تماس شون دارم و در گذشته، مشتاق بودن تا از آموزش های من استفاده کنند، شروع کنم. با تک تک اون افراد، ارتباط برقرار می کنم. سرفصل های دوره و باقی موارد مشخصه، به عنوان اطلاع از پیش ثبت نام براشون می فرستم. تخفیف ویژه هم برای اونها درنظر گرفتم. راستش الان که فکر می کنم، با توجه به اینکه من تمام دوره های لازم برای ارتقا کسب و کار گذروندم، به راحتی می تونم از پس این ماجرا بربیام. خوشحالم که تونستم، راهکار مورد نظرم رو پیدا کنم.

تعیین زمانبندی و تعهد: برنامه‌ریزی برای اقدام

کوچ: خیلی خوبه. پس قدم اول شد، ارتباط برقرار کردن با افراد متقاضی. کی می خوای شروع کنی؟

مراجع: خب من از فردا عصر شروع می کنم. می خوام با بیست نفر از اون افراد، ارتباط برقرار کنم. لیست کامل اونها آماده است. اما این جلسه می خوام، بعد از همه تماس های فردا به شما بازخورد بدم.

کوچ: خوبه. به نظرت چطوری می تونی این قضیه رو برای خودت یه پله چالشی تر کنی؟

مراجع: خب مثلا میشه تعداد افراد رو بیشتر کنم، مثلا سی نفر. اره خوبه. برام شدنی هم هست.

کوچ: خب. حالا از کی شروع می کنی؟

مراجع: فردا شب ساعت ده براتون ایمیل میزنم. ممنونم از شما.

این خلاصه ای از یک جلسه بیزینس کوچینگ بود.

جلسه منتورینگ در حوزه کسب و کار

حالا به سراغ خلاصه یک جلسه منتورینگ در همین حیطه می رویم.

درنظر بگیرید همان مراجع نیاز به یک منتور پیدا می کند. اینجا منتور یکی از افرادی است که در حوزه او برند خود را ساخته است و بسیار موفق است. بعد از گفتگوی ابتدایی:

آغاز جلسه: بررسی اقدامات قبلی

منتور: خب از اقداماتی که انجام دادی، بگو؟

مراجع: خب تمامی اقدامات لازم را انجام دادم. ویدیوها ضبط شده اند و آماده هستند. فقط درمورد کلاس های زنده، اینکه از چه  برنامه ای استفاده کنم؟

ارائه راهنمایی: پیشنهاد ابزارهای مناسب

منتور: خوبه. طبق تجربه ام من با برنامه … کارم رو شروع کردم. اما چون کم کم تعداد دانش پذیرانم زیاد شد، به برنامه…. تغییرش دادم. اکثر مدرسین فارسی زبان که به صورت حرفه ای کار می کنند به دلایلی که برات توضیح میدم، روی این برنامه تمرکز دارند.

اشتراک تجربیات: ارائه نکات برای تدریس خلاقانه

مراجع: خیلی خوبه. درمورد نحوه تدریس مطالب نکته ی خاصی دارید؟

منتور: قطعا خلاقیت خودت که خیلی موثره، اما امکاناتی که می تونی برای تدریس بهتر استفاده کنی، این موارد هستند…

پیگیری اجرای نکات قبلی

مراجع: خیلی ممنونم. درمورد پشتیبانی فکر می کنید، تمام مواردی رو که جلسه قبلی گفته بودید با شروع دوره انجام بدم؟

منتور: طبق بازخوردی که من در دوره های مختلف تجربه کردم، بله تک تک موارد خیلی خوبه که انجام بشه. راستی توی گزارشی که نوشتی، حرفی از نظرسنجی نبود. می خواستم یاداوری کنم که حواست به این موضوع باشه، چون یکی از راه های مهم، برای این هست که نیازها و نظرات رو بدونیم..

مراجع: بله حتما.

جمع‌بندی: نکات کلیدی و توصیه‌های نهایی

منتور: به این شکل افرادی که واقعا راضی هستند رو هم مشخص می کنی و می تونی از اونها، درخواست تایید نامه کنی.

مراجع: ممنون که این نکته رو هم گفتید.

مقایسه منتورینگ با کوچینگ

تفاوت‌های کلیدی بین منتور و کوچ

منتورینگ و کوچینگ دو مفهوم مجزا با تمرکزها و اهداف متفاوت هستند. در ادامه تفاوت‌های کلیدی بین کوچینگ و منتورینگ بیان می‌شود:

هدف و تمرکز

کوچینگ: تمرکز بر بهبود مهارت‌های خاص، انجام وظایف و ارتقای عملکرد دارد. در این رویکرد، کوچ به فرد کمک می‌کند تا اهداف مشخصی را که اغلب مرتبط با نقش‌ها و مسئولیت‌های فعلی او هستند، شناسایی و تحقق بخشد.

منتورینگ: تمرکز بر توسعه کلی حرفه‌ای و راهنمایی بلندمدت دارد. منتور از تجربیات خود برای ارائه مشاوره و پشتیبانی استفاده می‌کند تا به مراجع در مسیر رشد حرفه‌ای او کمک کند.

دامنه رابطه

کوچینگ: معمولاً دارای ساختاری رسمی‌تر و از سوی سازمان یا برای ارتقای مهارت‌های خاصی به کار گرفته می‌شود. این رابطه غالباً با هدف بهبود عملکرد در نقش‌های کنونی شکل می‌گیرد.

منتورینگ: رابطه‌ای غیررسمی‌تر و داوطلبانه است که در آن منتور تجربیات و دانش خود را با منتی(مراجع)  به اشتراک می‌گذارد و هدف اصلی آن حمایت از رشد کلی حرفه‌ای فرد است.

تخصص

کوچینگ: کوچ ممتخصص در مهارت‌های استاندارد حوزه‌ کوچینگ. این رویکرد وظیفه‌محور است و هدف آن بهبود شایستگی‌های خاص و توانمند سازی خود مراجع است.

منتورینگ: منتور فردی با تجربه و دانش در آن حوزه است که به فرد در تصمیم‌گیری‌های حرفه‌ای، توسعه شغلی و پیمایش مسیر حرفه‌ای کمک می‌کند.

مدت زمان و تکرار

کوچینگ: معمولاً کوتاه‌مدت است و بر دستیابی به اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری تمرکز دارد. این رابطه ممکن است بازه زمانی معینی داشته باشد.

منتورینگ: رابطه‌ای بلندمدت است که در طول زمان تکامل می‌یابد و به پشتیبانی از مسیر حرفه‌ای کلی مراجع می‌پردازد.

نحوه شروع

کوچینگ: اغلب توسط سازمان یا فردی که به دنبال بهبود مهارت‌های خاص است، شروع می‌شود. این رابطه بیشتر رسمی و برنامه‌ریزی‌شده است.

منتورینگ: معمولاً توسط مراجع آغاز می‌شود که به دنبال راهنمایی از یک فرد باتجربه‌تر است. همچنین ممکن است منتور به صورت داوطلبانه پیشنهاد کمک کند.

بازخورد

کوچینگ: بازخورد منظم و متمرکز بر عملکرد و پیشرفت به سوی اهداف تعریف‌شده ارائه می‌شود. این فرآیند ساختاریافته و هدف‌محور است.

منتورینگ: بازخورد به شکل کلی‌تر و غیررسمی‌تر ارائه می‌شود و اغلب مبتنی بر تجربه‌های زندگی حرفه‌ای است. تمرکز آن بیشتر بر رابطه و دیدگاه بلندمدت است.

نتیجه گیری مقایسه کوچینگ با منتورینگ

 همانطور که همیشه گفته ایم، همه روشهای حمایتی (کوچینگ، منتورینگ، مشاوره، تدریس و …) در جای خود موثر و مفیدند اما فرایند اجرای هر کدام متفاوت است. امیدوارم با خواندن این مقاله و بررسی مثالهایش تفاوت منتورینگ و کوچینگ را به خوبی درک کرده باشید.

چطور می توانیم وارد صنعت کوچینگ بشویم؟

با شرکت در دوره های استاندارد کوچینگ یا دوره جامع بیزینس کوچینگ و دریافت مدارک معتبر مانند مدرک کوچینگ از فدراسیون بین المللی کوچینگ (ICF) می توانید به عنوان کوچ در ایران یا هر کشور دیگری به عنوان یک کوچ رسمی و دارای صلاحیت فعالیت داشته باشید و درآمد داشته باشید.

سوالات متداول (FAQ) تفاوت کوچینگ و منتورینگ

۱. کوچینگ چیست و چه تفاوتی با منتورینگ دارد؟

 کوچینگ فرآیندی است که در آن کوچ با استفاده از تکنیک های کوچینگ مانند سوالات هدفمند و گوش دادن فعال به مراجع کمک می‌کند تا به خودآگاهی بیشتر دست یابد و توانمندی‌های درونی خود را کشف کند. کوچینگ بر بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت یا میان‌مدت تمرکز دارد. در مقابل، منتورینگ بر اشتراک‌گذاری دانش و تجربه با هدف راهنمایی و رشد بلندمدت متمرکز است و منتور تجربیات و راهکارهای عملی خود را به مراجع منتقل می‌کند.

۲. آیا می‌توان یک نفر همزمان کوچ و منتور بود؟

 بله، یک نفر می‌تواند همزمان کوچ و منتور باشد. در برخی موارد، کوچ می‌تواند از تجربیات شخصی خود برای ارائه راهنمایی‌های عملی نیز استفاده کند، که این به نقش منتور نزدیک است. با این حال، کوچینگ معمولاً بر تسهیل فرآیند خودشناسی و پیدا کردن راه‌حل توسط مراجع تمرکز دارد، در حالی که منتور بیشتر بر انتقال تجربه و دانش خود متمرکز است.

۳. چه زمانی به کوچ و چه زمانی به منتور نیاز داریم؟

 اگر به دنبال بهبود عملکرد خاصی هستید یا می‌خواهید در کوتاه‌مدت به اهداف خاصی دست یابید، کوچینگ مناسب است. اما اگر به دنبال توسعه حرفه‌ای طولانی‌مدت یا دریافت راهنمایی و مشاوره از فردی با تجربه در یک حوزه خاص هستید، منتورینگ گزینه بهتری است.

4. آیا کوچ باید در حوزه‌ای که کوچینگ می‌کند تخصص داشته باشد؟

 خیر، لزومی ندارد کوچ در همان حوزه تخصص داشته باشد؛ وظیفه کوچ بیشتر کمک به مراجع برای دستیابی به خودآگاهی و یافتن راه‌حل‌هاست.

5. آیا کوچینگ و منتورینگ برای همه افراد مناسب هستند؟

 کوچینگ و منتورینگ هر دو می‌توانند به افرادی که به دنبال رشد فردی یا حرفه‌ای هستند کمک کنند، اما انتخاب بین این دو به نیازها، اهداف و سبک یادگیری فرد بستگی دارد. افرادی که به دنبال راهنمایی عملی و تجربه هستند ممکن است از منتورینگ بیشتر بهره‌مند شوند، در حالی که کسانی که می‌خواهند از طریق خودشناسی و بهبود مهارت‌ها پیشرفت کنند، کوچینگ را مناسب‌تر می‌دانند.